– Γέροντα, μου κάνει εντύπωση το θάρρος των Μυροφόρων.
– Οι Μυροφόρες είχαν μεγάλη εμπιστοσύνη στον Χριστό, είχαν πνευματική κατάσταση, γι’ αυτό δεν υπολόγισαν τίποτα…
Γι’ αυτό και αξιώθηκαν να ακούσουν από τον Άγγελο το χαρμόσυνο μήνυμα της Αναστάσεως.
– Γέροντα, πώς θα μπορέσουμε να ζήσουμε την χαρά της Αναστάσεως;
– Να καλλιεργήσουμε το χαροποιόν πένθος, για να έρθει η πραγματική χαρά. Αν ζήσουμε με ευλάβεια και κατάνυξη την Μεγάλη Εβδομάδα, θα ζήσουμε με πνευματική αγαλλίαση και θεία ευφροσύνη την Αγία Ανάσταση.
– Είναι, γέροντα, φυσικό να μην νιώθω πολλή χαρά το βράδυ της Αναστάσεως;
– Ναι, είναι φυσικό. Επειδή το συναίσθημα της λύπης είναι μεγαλύτερο από το συναίσθημα της χαράς, δεν μπορούμε σε μια μέρα να ξεπεράσουμε αυτή την ψυχική κατάσταση. Σιγά-σιγά όμως, κατά τη Διακαινήσιμο Εβδομάδα, που είναι σαν μία ημέρα πασχαλινή, φεύγει ο πόνος της Μ. Εβδομάδας και η ψυχή γεμίζει από την αναστάσιμη χαρά.
– Γιατί, Γέροντα, σε μερικά μοναστήρια κάνουν λιτανεία κατά την δεύτερη ή Τρίτη ημέρα του Πάσχα;
– Για να σκορπίσουν την πασχαλινή χαρά.
Την Διακαινήσιμο Εβδομάδα χτυπούν όλα μαζί- καμπάνες σήμαντρα, και η καρδιά χτυπά δυνατά ζώντας το « Αναστάσεως ημέρα…».
Εύχομαι να χαίρεστε πάντοτε με αγαλλίαση πνευματική, με συνεχή πνευματική χαρά, με εσωτερική γλυκειά αναστάτωση
ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ – Εορτάζει την Παρασκευή της Διακαινησίμου εβδομάδος, δηλαδή 5 μέρες μετά το Πάσχα
Ήταν γύρω στα 450 μΧ, όταν ένας βυζαντινός στρατιώτης, Λέοντας στο όνομα, έκοβε βόλτες σ’ ένα δασάκι στα μέρη της βασιλεύουσας, όταν ξάφνου βλέπει μπροστά του έναν τυφλό άνθρωπο να του ζητάει λίγο νερό για να σβήσει τη δίψα του. Ο Λέοντας προθυμοποιήθηκε να του βρει και να του φέρει νερό. Έψαξε λοιπόν, στο δάσος για να βρει νερό αλλά μάταια και έτσι, επέστρεφε λυπημένος.
Τότε όμως, άκουσε μια γυναικεία φωνή να του λέει: «Ου χρεών σε, Λέων, αγωνιάν, το γαρ ύδωρ εγγύς», δηλαδή, «Δεν χρειάζεται Λέων να αγωνιάς, να άγχεσαι, να στεναχωριέσαι, το νερό είναι δίπλα σου».
Και πάλι ακούει τη φωνή την άγνωστη να τον προστάζει: «Λέων βασιλιά, πάρε απ’ το νερό αυτό και δώσε να πιει να ξεδιψάσει ο τυφλός άνθρωπος και κάτι ακόμα, άλειψε μ’ αυτό τα μάτια του και αμέσως θα καταλάβεις ποια είμαι εγώ που σου μιλώ».
Έτσι πράγματι έπραξε ο Λέοντας και παρευθύς ο τυφλός ανέβλεψε. Αλλά ταυτόχρονα άνοιξαν και τα μάτια του Λέοντα ο οποίος τώρα, κατάλαβε πως εκείνη η φωνή που του μιλούσε ήταν της Παναγίας που έκανε αυτό το θαύμα και του μίλησε και πως επίσης, σ’ Εκείνην τη Μεγαλόχαρη, οφείλεται και το μεγάλο θαύμα της θεραπείας του τυφλού.
Ακόμη, θαύμα αξιοθαύμαστο ήταν και η εύρεση της πηγής του σωτήριου αυτού νερού. Αλλά θαύμα ήταν και η επαλήθευση της προσφώνησης από την Παναγία, του Λέοντα , ως βασιλιά. Διότι πράγματι ο Λέων, το 486 μ.Χ, ανέβηκε στον θρόνο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας ως Λέων ο Α΄ ο Θράξ, ο επονομαζόμενος και Μακέλλης (457-474), και τον οποίο η Αγία Εκκλησία μας ως Άγιο τον τιμά στις 20 του Ιανουρίου. Αμέτρητα τα θαυμάσια σου Παναγία μας.
Ο Λέων, ως αυτοκράτορας πλέον, θα αναγείρει επί της θαυματουργής πηγής, θαυμάσιο Ναό αφιερωμένο στην Παναγία τη Ζωοδόχου Πηγή για να θυμίζει τις δωρεές της Θεοτόκου προς εκείνον αλλά και όλες τις μεγάλες ευεργεσίες της προς το γένος των ανθρώπων.
Στην θαυματουργή πηγή αυτού του ιερού Ναού, βρήκε τη γιατρειά και ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός ο Α’, ο Λέοντας ο ΣΤ’ ο Σοφός, η γυναίκα του, Αγία βασίλισσα Θεοφανώ, ο Ρωμανός Α’ ο Λεκαπηνός και η γυναίκα του, ο Πατριάρχης Στέφανος (886-912), ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Ιωάννης (964-966), αλλά και πλήθος ακόμη, άρχοντες και απλοί άνθρωποι εκεί γιατρεύτηκαν. Μέχρι και νεκρό ανέστησε το αγιασμένο νερό της Ζωοδόχου Πηγής.
Το Ναό της Ζωοδόχου Πηγής, γκρέμισαν οι Τούρκοι για να φτιάξουν με τα υλικά του το τέμενος του Σουλτάνου Βαγιαζήτ. Οι χριστιανοί στη θέση αυτή έχτισαν ένα παρεκκλήσι και αργότερα ένα πιο μεγάλο Ναό (1835).
Αυτού του ιερού Ναού της Υπεραγίας Θεοτόκου της Ζωοδόχου Πηγής, τα εγκαίνια εορτάζει η Εκκλησία μας την Παρασκευή της Διακαινησίμου (Λαμπροβδομάδα).
Ο Ναός αυτός έμεινε γνωστός στην ιστορία ως το αγίασμα του «Μπαλουκλί». «Μπαλούκ» στα τουρκικά σημαίνει ψάρι και η παράδοση μας λέει πως εκεί δίπλα στο αγίασμα, στις 23 Μαΐου 1453 ένας καλόγερος τηγάνιζε ψάρια, όταν κάποιος του έφερε την είδηση πως πήραν την Πόλη οι Τούρκοι. Ο καλόγερος απάντησε πως μόνο αν τα ψάρια που τηγάνιζε έφευγαν απ’ το τηγάνι και έπεφταν μέσα στο αγίασμα θα πίστευε ότι έγινε κάτι τέτοιο. Και πραγματικά τα ψάρια ζωντάνεψαν και έπεσαν μέσα στην πηγή του αγιάσματος. Μέχρι σήμερα δε, μέσα στην δεξαμενή της Ζωοδόχου Πηγής διατηρούνται επτά ψάρια και μάλιστα σαν να είναι μισοτηγανισμένα απ’ την μια πλευρά.
Πέρα όμως από θρύλους και παραδόσεις, η Παναγία μητέρα του Χριστού και μητέρα πάντων των χριστιανών, παραμένει για όλους μας η Πηγή της Ζωής, καθότι Εκείνη έφερε τη Ζωή, το Χριστό στον κόσμο, ελπίδα και προστασία μας, «καταφυγή τε σκέπη και αγαλλίαμα.
Η Ζωοδόχος πηγή, ως Πηγή Ζωής, είναι κινητή εορτή και εορτάζει την Παρασκευή της Διακαινησίμου εβδομάδος, δηλαδή 5 μέρες μετά το Πάσχα
Είχαμε την ευκαιρία και την ευλογία να προσκυνήσουμε την θαυματουργή Της εικόνα στην Ιερά Μονή Ιβήρων! Είναι ίσως το σπουδαιότερο κειμήλιο του Αγίου όρους, με την εικόνα του ''Άξιον Έστίν'', αφού έχει κάνει πολλούς να δακρύσουν αλλά και να πιστέψουν.
Όπως λένε οι Μοναχοί, την εποχή που στη Μεσόγειο δρούσαν πειρατικοί στόλοι, η Μονή των Ιβήρων έγινε στόχος του Άραβα πειρατή Ραχάι. Η παράδοση λέει πως όταν οι πειρατές πλησίασαν τη Μονή για να την λεηλατήσουν δεν τα κατάφεραν
Τότε ο πειρατής, κατάλαβε πως δεν είχε να κάνει με κάτι άψυχο. Οι αγιορείτικες παραδόσεις τον θέλουν να μένει στη Μονή των Ιβήρων, όπου βαπτίστηκε Χριστιανός και έγινε μοναχός.
Ο ΑΓΙΟΣ… ΒΑΡΒΑΡΟΣ Όπως λένε οι Μοναχοί, την εποχή που στη Μεσόγειο δρούσαν πειρατικοί στόλοι, η Μονή των Ιβήρων έγινε στόχος του Άραβα πειρατή Ραχάι. Η παράδοση λέει πως όταν οι πειρατές πλησίασαν τη Μονή για να την λεηλατήσουν δεν τα κατάφεραν.
Επιστρέφοντας στο πλοίο είπαν στον Ραχάι πως μια γυναίκα τους είχε εμποδίσει. Ο ίδιος δοκίμασε να δείξει στους άνδρες του πως όλα ήταν της φαντασίας τους. Φθάνοντας στη Μονή, είδε μπροστά του την εικόνα της Παναγίας. Τότε έβγαλε το ξίφος του και τη χτύπησε στο πρόσωπο. Παραδόξως το εικόνισμα άρχισε να αιμορραγεί στο σημείο που χτυπήθηκε.
Το σημάδι στο εικόνισμα όπως και το αίμα που έχει ξεραθεί με τα χρόνια, φαίνονται
Τότε ο πειρατής, κατάλαβε πως δεν είχε να κάνει με κάτι άψυχο. Οι αγιορείτικες παραδόσεις τον θέλουν να μένει στη Μονή των Ιβήρων, όπου βαπτίστηκε Χριστιανός και έγινε μοναχός.
Του έδωσαν το όνομα Δαμασκηνός, αλλά εκείνος θέλοντας να ταπεινωθεί ζητούσε από τους ανθρώπους να τον φωνάζουν Βάρβαρο. Έζησε όλη του τη ζωή μπροστά από την εικόνα της Παναγίας.
Η Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο, όχι όμως με το βαπτιστικό του όνομα αλλά ως «Άγιο Βάρβαρο». Γιορτάζει στις 15 Μαΐου.
ΘΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΘΡΥΛΟΙ Από το 1004 που βρέθηκε μέχρι σήμερα η εικόνα της Παναγίας δεν έχει βγεί ποτέ από το Άγιον Όρος. Ο θρύλος λέει πως όσο η εικόνα παραμένει στη θέση της το Άγιον Όρος θα είναι άτρωτο.
Άλλος θρύλος λέει πως όταν η εικόνα χαθεί θα είναι σημάδι ότι πλησιάζει η Δευτέρα Παρουσία.
Μάρτυρες των θαυμάτων της Παναγίας είναι τα δεκάδες πολύτιμα αφιερώματα. εγκόλπια αρχιερέων, μετάλλια πρωταθλητών και ολυμπιονικών αλλά και παράσημα ηρώων, κοσμούν το εικόνισμα Της.
Για τους Αγιορείτες και ειδικότερα για τους Ιβηρίτες η Παναγία η Πορταΐτισσα είναι κάτι παραπάνω από ένα απλό εκκλησιαστικό κειμήλιο είναι η ζωντανή παρουσία της Θεοτόκου ανάμεσά τους
«Ο ευσεβής λαός μας δεν έχει απεμπολήσει τον Χριστό. Αντιστέκεται στις μεθοδείες των εχθρών της ελληνορθοδόξου ταυτότητάς του. Μένει πιστός σε ό,τι παρέλαβε από τούς αγίους διδασκάλους της Εκκλησίας και του Γένους. Πιστεύει, ελπίζει και υπομένει. Τον τελευταίο λόγο δεν έχει ο θάνατος, αλλά η Ζωή. Χριστός Ανέστη! Αληθώς Ανέστη!»
Γέροντας Χριστοφόρος, Καθηγούμενος Ι.Μ. Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους
~ Η Ανάσταση του Χριστού είναι το πιο συγκλονιστικό από όλα τα γεγονότα στην ανθρώπινη ιστορία, επειδή ο θάνατος είναι η πιο μεγάλη τραγωδία της ανθρωπίνης υπάρξεως. Αλλά θάνατος δεν είναι μόνον ο βιολογικός. Είναι και ο υπαρξιακός, ο κοινωνικός, ο εθνικός, και κυρίως ο πνευματικός θάνατος. Στην προσωπική μας ιστορία υπάρχουν στιγμές, τις οποίες χωρίς Χριστό τις βιώνουμε ως υπαρξιακό θάνατο.
Με την Ανάστασή Του ο Χριστός κατενίκησε τον θάνατο (Ρωμ. στ’ 9). Κατανικά όμως και όλους τους δικούς μας θανάτους, οσάκις η Ζωή Του γίνεται δική μας ζωή διά της Αναστάσεως (Β’ Κορ. δ’ 10-11). Σε όλους αυτούς τους θανάτους ο Χριστός απαντά με τον μοναδικό και ανεπανάληπτο τρόπο, αναστάς εκ των νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας.
Μέσα στο Φως της Αναστάσεως του Χριστού δεν υπάρχει απελπισία, αδιέξοδο, κατάρρευσις. Τα πάντα ζωοποιούνται, γίνονται καινά. Και ο ίδιος ο θάνατος, από διαδικασία φθοράς γίνεται εφαλτήριον ζωής. Όπως έλεγε ο σεβαστός μας Γέροντας, Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης: «Τί θα ήταν ο κόσμος χωρίς τον Αναστάντα Χριστόν και την Ανάστασι που περιμένουμε να μας χαρίση; Ένα απέραντο νεκροταφείο. Και εμείς τι θα είμεθα; Μελλοθάνατοι που περιμένουμε την σειρά μας να σβήσουμε και να εξαφανισθούμε. Κανένα νόημα δεν θα είχε η ζωή, κανένα σκοπό. Πολύ σωστά είπε ο π. Ιουστίνος Πόποβιτς, ότι δεν θα επίστευε εις τον Χριστόν, εάν ο Χριστός δεν είχε νικήσει τον θάνατον».
Οι διηγήσεις των αγίων Ευαγγελιστών και η εκκλησιαστική Υμνολογία μας παραδίδουν ότι ο Χριστός εβάδισε εκουσίως προς το Πάθος, αλλά οι Μαθηταί Του δεν το είχαν καταλάβει. Οι ώρες του Πάθους δεν τους ήταν καιρός πρόσφορος για αισιόδοξες σκέψεις και προσδοκίες. Θλίψις και φόβος τους συνείχαν, δικαιολογημένα. Μόνο μετά την Ανάστασι ανεθάρρησαν οι Μαθηταί. «Εχάρησαν ουν οι Μαθηταί ιδόντες τον Κύριον» ( Ιω. κ’ 20).
Και οι ώρες των ιδικών μας καθημερινών θανάτων, των πειρασμών, των αδιεξόδων, των αποτυχιών, δεν είναι εύκολες ώρες. Δεν βρίσκουμε τον εαυτό μας τότε έτοιμο για αισιοδοξία. Συνήθως τα συναισθήματα μας, οι λογισμοί μας και τα θελήματά μας δεν είναι ευχάριστα, και κυρίως δεν είναι θεάρεστα και δεν μας βοηθούν να ζήσουμε τήν χαρά της κοινωνίας με τον Θεό, την χαρά της κοινωνίας μεταξύ μας, την χαρά της κοινωνίας με τον ίδιο μας τον εαυτό.
Στις δύσκολες αυτές ώρες έχουμε υποδείγματα ζωής τους Αγίους μας, οι οποίοι ως υιοί της Αναστάσεως γεύθηκαν τους καρπούς της και έγιναν στην συνέχεια αδιάψευστοι μάρτυρές της. Από την εμπειρία των Αγίων μας μαθαίνουμε ότι η εκούσια συμπόρευσις με τον Χριστό προς το Πάθος είναι το εχέγγυο για την συνανάστασι μαζί Του. Εάν από αγάπη για τον Χριστό σηκώσουμε εκουσίως και με υπομονή τους καθημερινούς μας θανάτους, αυτοί γίνονται ευκαιρίες και οδοί προς την εν Χριστώ ανάστασί μας. «Εί γάρ συναπεθάνομεν, και συζήσομεν εί υπομένομεν, και συμβασιλεύσομεν εί αρνησόμεθα, κακείνος αρνήσεται ημάς· εί απιστούμεν, εκείνος πιστός μένει, αρνήσασθαι γάρ εαυτόν ού δύναται» (Β’ Τιμ. β’ 12-13). Τότε η χαρά και η ειρήνη της Αναστάσεως θα είναι αναφαίρετα δώρα του Χριστού, που θα μας συνοδεύουν στην πρόσκαιρη ζωή μας και στην αιωνιότητα. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς το τονίζει αυτό στην περίφημη επιστολή του Προς την σεμνότατη Μοναχή Ξένη.
Έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που η Πατρίδα μας ανεβαίνει στον πιο πρόσφατο Γολγοθά της. Οι περισσότεροι αδελφοί μας υποφέρουν από τις συνέπειες της ποικιλώνυμης κρίσεως. Πολλοί έχασαν το γέλιο, την χαρά, την γαλήνη, την αισιοδοξία, τα όνειρα, τις προσδοκίες. Γέμισε η ατμόσφαιρα από κατήφεια, λύπη, απογοήτευσι και οργή. Αλλά ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζή έτσι. Αναζητεί διεξόδους. Ιδίως οι νέοι.
Ας ρίξουμε και εφέτος το βλέμμα μας στον Αναστάντα Χριστό. Θα αντιληφθούμε ότι Αυτός είναι η λύσις του προβλήματος. Ο Αναστάς Κύριος φέρνει την αληθινή ειρήνη στις καρδιές και την αληθινή χαρά στα πρόσωπά μας. Όπως έλεγε ο άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης: «Ο Χριστός είναι η πηγή της ζωής, της χαράς, του φωτός του αληθινού. Ο Χριστός είναι το πάν».
Μάλιστα. Το πάν είναι ο Χριστός της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, της Ορθοδόξου Παραδόσεώς μας, ο Χριστός των αγίων Πατέρων μας, των Ομολογητών και των Οσίων, ο Χριστός που τώρα εκδιώκεται από την δύσμοιρη Πατρίδα μας με τον διαθρησκειακό συγκρητισμό στα νέα σχολικά προγράμματα με την κατάργησι της Κυριακής αργίας, με την ψήφισι αντιευαγγελικών νομοθετημάτων, με την ίδρυσι Τμήματος Ισλαμικών Σπουδών στην Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης, θέματα που κάνουν πιο μακρύ και πιο οδυνηρό τον θρήνο του Γένους, και το «εάλω η Πόλις» ένα θρηνητικό τραγούδι που δεν λέει να τελειώση ακόμη.
Όμως ο ευσεβής λαός μας δεν έχει απεμπολήσει τον Χριστό. Αντιστέκεται στις μεθοδείες των εχθρών της ελληνορθοδόξου ταυτότητάς του. Μένει πιστός σε ό,τι παρέλαβε από τούς αγίους διδασκάλους της Εκκλησίας και του Γένους. Πιστεύει, ελπίζει και υπομένει. Τον τελευταίο λόγο δεν έχει ο θάνατος, αλλά η Ζωή.
αρκετοι ανθρωποι εχουμε ενα κακο ελαττωμα επδιωκουμε να αρπαξουμε το καλο χωρις να
ανταποδωσουμε αγαπη στην προκειμενη περιπτωση θελουμε την ευλογια της εκκλησιας χωρις την πραγματικη ενωση με τον χριστο
ολη η πνευματικη προετοιμασια της αγιας και μεγαλης τεσσαρακοστης καθως και οι ιερες ακολουθιες της γινονται γι αυτην την ιερη στιγμη τη θεια λειτουργια της Αναστασεως
ο θεος ενσαρκωθηκε και εγινε ομοιος με το δημιουργημα του δε θελησε να καθεται σε θρηνο ως
εξουσιαστης αλλα ηρθε για να δωσει το παραδειγμα της ταπεινωσεως και για να γνωρισουμε οτι ο θεος
ΑΓΑΠΗ ΕΣΤΙ
Εμεις αδελφοι μου ουτε λιγη ωρα μετα το χριστος ανεστη δε μπορουμε να υπομεινουμε για εκεινον που κατηργησε το θανατο και μας χαρισε την αιωνια ζωη προτιμουμε τη μαγειριτσα και την καλη παρεα ξεχναμε ομως οτι ολα εκεινος τα δινει και ολα εκεινος τα παιρνει...
Ο Άδης νικήθηκε. Ο Θάνατος γεύτηκε ζωή. Η φθορά αφθαρτοποιήθηκε. Το κακό ντροπιάστηκε.
Τα πάντα γίνονται καινά. Η γη ενώνεται με τον ουρανό. Το σκοτάδι καταργείται. Δεν υπάρχουν πλέον αδιέξοδα. Θανατώνεται η απόγνωση. Μπολιάζεται η θεανθρωπία στον άνθρωπο. Τότε που όλοι αποδέχτηκαν τον θάνατο. Τότε που όλοι συμβιβάστηκαν με το τέλος. Ήρθε ο Χριστός και σπάει το κατεστημένο του θανάτου. Ήρθε ο Χριστός και δίνει στο τέλος μια ατέλεστη τελείωση. Ανέστη Χριστός και όλοι έκθαμβοι κοιτούν. Ανέστη Χριστός και κλαίμε από χαρά. Ανέστη Χριστός και οι δαίμονες φρίττουν. Ανέστη Χριστός και το Φως Του πλημμυρίζει τα πάντα. Όλα πλέον συγχωρούνται. Όλοι γινόμαστε ένα με τον Έναν. Όλα ειρηνεύουν και ζωογονούνται. Χορεύουν τα σύμπαντα, τραγουδά η Κτίση, αγάλλονται οι άνθρωποι. Διότι Ανέστη Χριστός. Τι ποιο χαρμόσυνο από αυτό; Τι ποιο υπέροχο; Καθώς θα ψέλνεις και φέτος το «Χριστός Ανέστη», μην περνάς τις λέξεις επιπόλαια. Στάσου σε κάθε λέξη και αφουγκράσου την αιώνια αλήθεια τους. Μια αλήθεια που μας χαρίστηκε από την αγάπη Του. Ναι, Αυτός είναι ο Θεός. Θεός Ανάστασης. Μόνο όμως αυτός που έχει γεύση του Σταυρού μπορεί να εννοήσει τι είναι Ανάσταση. Είναι αλήθεια ότι δακρύζει ένα περισσότερο, όταν ψέλνει το «Χριστός Ανέστη», αυτός που ανεβαίνει τον δικό του Γολγοθά στην καθημερινότητα του βίου, που συσταυρώνεται με τον πλησίον του, που γεύτηκε το πικρό ποτήρι της προδοσίας και της εγκατάλειψης. Ναι αυτός βιώνει περισσότερο την Ανάσταση, γιατί φέρει κι αυτός πάνω του τα σημάδια του προσωπικού του Σταυρού. Ο Θεός της Ανάστασης βρίσκει τον άνθρωπο της Ανάστασης κάπου εκεί…στην ένωση των δυο ξύλων που κάνουνε Σταυρό. Εύχομαι ο Χριστός μας, να φωτίζει κάθε πτυχή της ζωής μας ώστε οι ημέρες μας να ευωδιάζουν ουρανό και να γλυκαίνουν και τις ζωές των συνανθρώπων μας
~ Τα Άγια Πάθη του Κυρίου μας ερμηνεύονται από τους περισσότερους ανθρώπους με κριτήριο το συναίσθημα. Γνωρίζουμε ότι ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός ήτο τέλειος κατά την επίγεια ζωή Του και μας φαίνεται παράδοξο γιατί να υποφέρει. Ο συνδυασμός, μάλιστα, με το γεγονός ότι δεν έκανε κακό στους ανθρώπους, και όχι μόνο αυτό, τους ευεργέτησε πολλαπλώς, μας συγκινεί ακόμη περισσότερο. Οι αναμνήσεις των μεγαλυτέρων από την παιδική τους ηλικία, η συμμετοχή στις ακολουθίες των ημερών, αλλά και η θέαση του Εσταυρωμένου στο μέσον των ναών μας, επιτείνουν την λεγόμενη «έξαρση του θρησκευτικού συναισθήματος», το οποίο συνδέεται με την ελληνορθόδοξη παράδοσή μας.
Η Εκκλησία δεν αρνείται τα συναισθήματα, την συγκίνηση, τα δάκρυα, «το συμπάσχειν» με τον Κύριο. Θεωρεί όμως ότι χρειάζεται να προσεγγίσουμε τα Πάθη και την Ταφή του Κυρίου μας μέσα και από μία άλλη οπτική. Είναι αυτή της αναζητήσεως νοήματος για τη ζωή μας. Διότι η θυσία του Κυρίου δεν αποσκοπεί απλώς στο να εγερθούν στην καρδιά μας θρησκευτικά συναισθήματα, αλλά να μας οδηγήσει στην αληθινή Ζωή. Ζωή για την Εκκλησία μας είναι η συμμετοχή μας στη Βασιλεία του Θεού. Είναι η μίμηση του ευγνώμονος Ληστού, ο οποίος με την μετάνοια και την παράκληση «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη Βασιλεία σου», άνοιξε έναν μεγάλο δρόμο. Αυτόν που νικά τον θάνατο, όχι μόνο τον σωματικό, αλλά τον πνευματικό. Και πνευματικός θάνατος είναι η απομάκρυνση του ανθρώπου από το Θεό, η ταύτιση της ζωής με την εγωιστική ικανοποίηση των επιθυμιών και του θελήματός μας, η αίσθηση ότι η χαρά περιορίζεται στις μικρές ή μεγάλες στιγμές της καθημερινότητάς μας και δεν αγγίζει τον εσωτερικό μας κόσμο, προσφέροντάς μας μία στάση ζωής η οποία μας μεταμορφώνει κυριολεκτικά.
Μέσα από τα Πάθη του Κυρίου μας καλούμαστε να κατανοήσουμε ότι πλέον ο κόσμος άλλαξε. Ο Σταυρός, από όργανο καταδίκης, γίνεται το σημείο της δόξας, διότι ο Χριστός μας καλεί να συσταυρωθούμε μαζί Του, προσφέροντάς Του τις αμαρτίες μας. Και όταν δεν κυβερνιόμαστε από τις αμαρτίες, τότε ζούμε στην προοπτική του Ανεσπέρου Φωτός, της δόξας που πηγάζει από την Αγάπη του Κυρίου προς τον καθένα μας προσωπικά. Ο Τάφος δεν αποτελεί πλέον το τέλος της ζωής, αλλά σιωπηλά, μας προετοιμάζει για το πέρασμα στην Ανάσταση, την χαρά και την αιωνιότητα. Η Βασιλεία του Θεού χωρά τους πάντες, ανεξαρτήτως ηλικίας, μορφώσεως, φύλου, κοινωνικής θέσεως, με μοναδική προϋπόθεση την μετάνοια και την αγάπη. Και η Εκκλησία μας καλεί σε μία νέα κοινωνία, όχι με κριτήριά της την πληροφορία, την γνώση, το χρήμα, την φιληδονία, αλλά με κέντρο τον Θεάνθρωπο, την κοινωνία μαζί Του και με τους Αγίους που Τον ευαρέστησαν ανά τους αιώνες.
Εάν αρκεστούμε στην συναισθηματική προσέγγιση των Παθών και της Ταφής του Κυρίου, θα στερήσουμε από τον εαυτό μας την δυνατότητα να ζήσει αυτή την αλλαγή του κόσμου. Η ένσταση ότι ο κόσμος μας παραμένει περίπου ίδιος, όπως στα χρόνια του Χριστού, διότι η αδικία, η φτώχεια, η εκμετάλλευση, ο θάνατος κυριαρχούν, δεν ευσταθεί. Διότι τώρα υπάρχει ελπίδα. «Ο τάφος εξήστραπται ζωήν». Το ερώτημα έγκειται στο κατά πόσον επιτρέπουμε στους εσωτερικούς οφθαλμούς μας να δούνε την Βασιλεία του Θεού. Γιατί η αλλαγή τελικά ξεκινά από τον καθένα μας. Οι δομές του κόσμου δεν είναι εύκολο να αλλάξουν. Αλλάζοντας εμείς, εισέρχεται η ζωή στον κόσμο. Γιατί ο Χριστός κοινωνεί με τον καθένα μας. Και τότε φέρουμε την βεβαιότητα της αλλαγής, τόσο στη ζωή μας, όσο και στη ζωή των άλλων. Κι αυτό είναι τελικά η Εκκλησία. Η κοινωνία των αλλαγμένων, μεταμορφωμένων πιστών, χάρις στη Ζωή που ανατέλλει εκ του μνήματος
Το «Ω γλυκύ μου έαρ» είναι Εγκώμιο Επιταφίου Θρήνου της Μ. Παρασκευής. Είναι από τους πιο εξαιρετικούς ορθόδοξους βυζαντινούς ύμνους.
Το κατανυκτικό κείμενο του ύμνου αποδίδει τον πόνο της Παναγίας για τον επίγειο θάνατο του μοναδικού υιού της. Είναι ένα μοιρολόι, μεγάλο θρησκευτικό τραγούδι στην Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου και στην Ακολουθία του Επιταφίου. Εξιστορεί την σταύρωση του Ιησού και εκφράζει τον πόνο της Αγίας του Μητέρας.
Αι γενεαί πάσαι (ω γλυκύ μου έαρ)
Αι γενεαί πάσαι, ύμνον τη Ταφή Σου, προσφέρουσι Χριστέ μου.
Καθελών του ξύλου, ο Αριμαθείας, εν τάφω Σε κηδεύει.
Αι γενεαί πάσαι, ύμνον τη Ταφή Σου, προσφέρουσι Χριστέ μου.
Καθελών του ξύλου, ο Αριμαθείας, εν τάφω Σε κηδεύει. Μυροφόροι ήλθον, μύρα σοι, Χριστέ μου, κομίζουσαι προφρόνως. Δεύρο πάσα κτίσις, ύμνους εξοδίους, προσοίωμεν τω Κτίστη. Ούς έθρεψε το μάννα, εκίνησαν την πτέρναν, κατά του ευεργέτου. Ιωσήφ κηδεύει, συν τω Νικοδήμω, νεκροπρεπώς τον Κτίστην…
Πένθιμα, αφήνοντας έναν μακρόσυρτο ήχο, χτυπούν από το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής οι καμπάνες στις εκκλησιές σε κάθε γωνιά της χώρας. Ο κόσμος συρρέει με ευλάβεια και κατάνυξη στους ναούς και σιωπηλά περιμένει στη σειρά, για να ασπαστεί τον Επιτάφιο. Να προσευχηθεί, να γαληνέψει η ψυχή του, να πάρει λουλούδια από τα χέρια νεαρών κοριτσιών, τα οποία σαν αλλοτινές μυροφόρες στέκονται δίπλα στο ιερό κουβούκλιο. Ξενύχτησαν, στολίζοντάς το προσεκτικά, για να φέρει κάτι από την υπέρλαμπρη δόξα του Κυρίου.
Στην ιερότερη μέρα του χρόνου οι ψυχές πλημμυρίζουν συναισθήματα. Τα χείλη ψάλλουν τη «Ζωή εν τάφω», το μυαλό αντιλαμβάνεται την κενότητα της ματαιοδοξίας του ανθρώπου.
«Αι γενεαί πάσαι» στέκονται βουβές απέναντι στο επιβλητικό μήνυμα της θυσίας του Θεανθρώπου. Του Θεού που ενανθρωπίστηκε, κατέβηκε στη Γη και δίδαξε την αγάπη και το δρόμο της σωτηρίας με τον πόνο Του. Τα άγια, φρικτά και σωτήρια πάθη του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού, του Πανάγαθου Δημιουργού της κτίσεως, υμνεί η Ορθόδοξη Εκκλησία την Μεγάλη Παρασκευή και μαζί της κάθε ψυχή που μπορεί να νιώσει.
Η κορύφωση του Θείου Δράματος
Η Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και ο Εσπερινός της Αποκαθήλωσης που τελούνται το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, αποτελούν την κορύφωση του Θείου Δράματος. Ο ιερέας κατεβάζει τον Ιησού από το Σταυρό και τον τυλίγει σε καθαρό σεντόνι. Το σύμβολο της πίστης μας, ο Σταυρός του Μαρτυρίου, στέκει κενός μπροστά από την Ωραία Πύλη. Έχει καθαγιαστεί από το Άγιο Σώμα του Κυρίου, που πλέον τοποθετείται στον Επιτάφιο.
Οι ψυχές των πιστών έχουν σφιχτεί. Η βίωση του Θείου Δράματος καθηλώνει, εξαγνίζει και απελευθερώνει. Οι ψυχές θα ευφρανθούν σε λίγες ώρες. Με την υπέρλαμπρη Ανάσταση, τη νίκη της ίδιας της Ζωής.
Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής οι πιστοί παρακολουθούν με κατάνυξη τον Όρθρο του Μεγάλου Σαββάτου και την Ακολουθία του Επιταφίου. Εκεί ψάλλονται τα εγκώμια σε τρεις στάσεις, οι λαμπρότεροι ύμνοι της ορθόδοξης Θείας Λειτουργίας. Αυτοί που δεν μπορεί να γράφτηκαν χωρίς την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους μελωδούς.
(Φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Βασίλης Ψωμάς)
«Η ζωή εν τάφω», «Άξιον εστί», «Αι γενεαί πάσαι». Ένας θρήνος για τον νεκρό Χριστό. Ένα εγκώμιο στη δύναμή και την αγάπη Του για τα παιδιά Του. Μια –κρυφά χαρμόσυνη– προαναγγελία του μεγαλείου της Ανάστασής Του. Η ψαλμωδία των εγκωμίων συνοδεύει την περιφορά του Επιταφίου. Μια θάλασσα φωτιάς Τον ακολουθεί. Τα αναμμένα κεράκια και οι φωτισμένες από τη χάρη του Κυρίου καρδιές που Τον ξεπροβοδούν. Μια διαδρομή σιωπηλής συνομιλίας με τον Δημιουργό. Ένας δρόμος προς την ανάταση και τη σωτηρία της ψυχής.
- Γέροντα, πώς μπορεί να ζήση κανείς πνευματικά τις γιορτές; - Τις γιορτές για να τις ζήσουμε, πρέπει να έχουμε τον νου μας στις άγιες ημέρες και όχι στις δουλειές που έχουμε να κάνουμε για τις άγιες ημέρες. Να σκεφτώμαστε τα γεγονότα της κάθε άγιας ημέρας (Χριστούγεννα, Θεοφάνεια, Πάσχα κ.λπ.) και να λέμε την ευχή δοξολογώντας τον Θεό. Έτσι θα γιορτάζουμε με πολλή ευλάβεια κάθε γιορτή. Οι κοσμικοί ζητούν να καταλάβουν τα Χριστούγεννα με το χοιρινό, το Πάσχα με το αρνί, τις Αποκριές με το κομφετί.
Οι αληθινοί μοναχοί όμως κάθε μέρα ζουν τα θεία γεγονότα και αγάλλονται συνέχεια. Κάθε εβδομάδα ζουν την Μεγάλη Εβδομάδα. Κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή ζουν την Μεγάλη Τετάρτη, την Μεγάλη Πέμπτη, την Μεγάλη Παρασκευή, δηλαδή τα Πάθη του Χριστού, και κάθε Κυριακή το Πάσχα, την Ανάσταση. Τι, θα πρέπη να έρθη η Μεγάλη Εβδομάδα, για να θυμηθή κανείς τα Πάθη του Χριστού; Πρέπει να έρθη το Πάσχα με το αρνί, για να καταλάβω το «Χριστός ανέστη» σαν τους κοσμικούς; Ο Χριστός τι είπε;
«Έτοιμοι γίνεσθε» είπε. Δεν είπε, «ετοιμασθήτε τώρα!» Από την στιγμή που λέει ο Χριστός, «έτοιμοι γίνεσθε», πρέπει ο άνθρωπος, και ιδίως ο μοναχός, να είναι έτοιμος συνέχεια. Να μελετάη και να ζη τα θεία γεγονότα συνέχεια. Όταν κανείς μελετάη τα γεγονότα της κάθε γιορτής, φυσιολογικά θα συγκινηθή και με ιδιαίτερη ευλάβεια θα προσευχηθή. Έπειτα στις Ακολουθίες ο νους να είναι στα γεγονότα που γιορτάζουμε και με ευλάβεια να παρακολουθούμε τα τροπάρια που ψάλλονται. Όταν ο νους είναι στα θεία νοήματα, ζη τα γεγονότα ο άνθρωπος, και έτσι αλλοιώνεται. Στην γιορτή, για να νιώση κανείς το γεγονός, δεν πρέπει να δουλεύη. Την Μεγάλη Παρασκευή λ.χ., εάν θέλη να νιώση κάτι, δεν πρέπει να κάνη τίποτε άλλο εκτός από προσευχή. Στον κόσμο οι καημένοι οι κοσμικοί την Μεγάλη Εβδοβάδα έχουν δουλειές. Μεγάλη Παρασκευή να δίνουν ευχές. «Χρόνια πολλά! Να ζήσετε! Με μια νύφη!»… Δεν κάνει! Εγώ την Μεγάλη Παρασκευή κλείνομαι στο Καλύβι. Όπως και μετά το Αγγελικό Σχήμα η εβδομάδα της ησυχίας που ακολουθεί, βοηθάει, γιατί ποτίζει η θεία Χάρις την ψυχή και καταλαβαίνει ο μεγαλόσχημος τι έγινε, έτσι και στις γιορτές η ησυχία πολύ βοηθάει. Μας δίνεται περισσότερη ευκαιρία να ξεκουρασθούμε λίγο, να μελετήσουμε και να προσευχηθούμε. Θα έρθη ένας καλός λογισμός, θα εξετάσουμε τον εαυτό μας, θα πούμε λίγο την ευχή και θα νιώσουμε έτσι κάτι από το θείο γεγονός της ημέρας
Καί πραγματικά καταφέρνει νά ιστορήσει στόν Καίσαρα όλα τά θαυμαστά γεγονότα καί τήν άδικη καταδίκη του αθώου! Όταν δέ φτάνει στό σημείο πού αναφέρει τήν Ανάσταση τού Χριστού, λέγεται πώς ο Τιβέριος αντέδρασε καί είπε:
«Όλα νά τά πιστεύσω γιά Αυτόν τόν Ιησού. Αλλά γιά Ανάσταση πώς νά πιστέψω»;
Εκείνη τήν ώρα περνούσε μία υπηρέτρια μέ ένα καλαθάκι γεμάτο αυγά καί ο Καίσαρας βρήκε τήν ευκαιρία νά προσθέσει:
«Νά! Εάν αυτά τά αυγά γίνουν κόκκινα, τότε καί εγώ θά πιστέψω πώς ο Χριστός Αναστήθηκε»!
Αμέσως τότε καί αδίστακτα η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή, πλησίασε τήν σκλάβα καί άγγιξε τά αυγά, πού αστραπιαία καί θαυματουργικά έγινα όλα κόκκινα! Πήρε τότε ένα καί τό έδειξε στόν έκθαμβο Τιβέριο λέγοντας:
«Χριστός Ανέστη»! Τότε συγκλονισμένος ο καλοπροαίρετος Τιβέριος ομολογεί “Αληθώς Ανέστη” καί δίνει άμεσα εντολή νά φέρουν τό γρηγορότερο μπροστά του στή Ρώμη από τά Ιεροσόλυμα τόν Πιλάτο, τόν Άννα καί τόν Καϊάφα!!!
Από εδώ έχουμε τό έθιμο τού κόκκινου αυγού! Διότι «Αληθώς Ανέστη ο Κύριος»! Καί τά αυγά πρέπει νά βάφονται κόκκινα καί μόνον.
Η ΤΙΜΩΡΙΑ ΤΩΝ ΠΡΩΤΑΙΤΙΩΝ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Έτσι λοιπόν, χάρη στό θάρρος καί τήν απερίγραπτη πίστη τής Αγίας Μαρίας τής Μαγδαληνής, πιάνονται στά Ιεροσόλυμα οι πρωταίτιοι τής άδικης θανάτωσης τού Ιησού καί μέ συνοδεία στρατιωτών ρίχνονται σέ πλοίο πού ξεκινά γιά τή Ρώμη! Μέσα τούς οι καρδιές τούς τρέμουν! Ξέρουν τί τούς περιμένει! Απορούν όμως πώς τό έμαθε καί από ποιόν ο ίδιος ο Αυτοκράτορας!
Εν πλώ καί ενώ τό πλοίο βρίσκεται πλάι στήν Κρήτη, ο Καϊάφας πεθαίνει υπό φρικτούς πόνους, όποτε αναγκάζονται νά τόν θάψουν στό ελληνικό νησί!
Οι άλλοι δύο ένοχοι φτάνουν τελικά στή Ρώμη γιά νά παρουσιαστούν μπροστά στό αποφασιστικό βλέμμα τού Καίσαρα, ο οποίος διατάζει αμέσως νά γδάρουν ένα βουβάλι καί μέ τό νωπό του δέρμα νά τυλίξουν τόν Άννα, πού ήταν πεθερός τού Καϊάφα καί νά τόν αφήσουν στόν ήλιο!!! Έτσι έσφιξε τό δέρμα, συνθλίβοντας κατά τρόπο μαρτυρικό καί οδυνηρό τόν Άννα!
Ο Καίσαρας προστάζει τότε νά φέρουν μπροστά του τόν Πιλάτο. Η Αγία Μαγδαληνή λέει τότε, πώς ο Πιλάτος είχε πάρει τόν άρραφο χιτώνα τού Χριστού πού είχε υφάνει η Παναγία καί πώς τόν φορά!
Πράγματι ο Αυτοκράτορας διατάζει νά βγάλει τή στολή τού ο καταντροπιασμένος Πιλάτος καί όντως φανερώνεται ο άρραφος χιτώνας τού Χριστού, πού τόν είχε πάρει από τούς στρατιώτες!!!
«Μά αφού άθλιε είχες εξουσία νά τόν απολύσεις γιατί δέν τόν απέλυσες»; τόν ρώτησε ο Καίσαρας καί χωρίς νά περιμένει απάντηση, πρόσταξε νά τόν κλείσουν σέ μία φυλακή έξω από τήν πόλη μέχρι νά σκεφτεί μέ ποιόν τρόπο θά τόν σκότωνε!
Έτσι βασανιζόταν γιά καιρό ο Πιλάτος, θυμόμενος τά λόγια της γυναίκας τού τής Αγίας Ποπλίας νά μήν καταδικάσει τόν Χριστό, θυμόμενος ότι ομολόγησε δημόσια πώς ήταν αθώος ο Χριστός, θυμωμένος γιατί υπέκυψε στούς αδίκους καί δέν τόν ελευθέρωσε!
Καί ενώ μία μέρα βγήκε ο Αυτοκράτορας γιά κυνήγι κοντά στόν πύργο τής εξωτερικής φυλακής καί τόξευσε ένα θήραμα, τό βέλος πήγε κατά θεία δίκη καί καρφώθηκε μέσα από τό παραθύρι τής φυλακής επάνω στόν Πιλάτο.
~ Στην εκκλησία, εννοώ στον Άγιο Γεράσιμο, πολύ συγκινιόμουνα. Άκουγα το Ευαγγέλιο και συγκινιόμουνα. Το πάθαινα αυτό, επειδή «έβλεπα» την εικόνα, τον Χριστό τον ίδιο.
Μια Μεγάλη Παρασκευή κάναμε την ακολουθία. Η εκκλησία ήταν γεμάτη κόσμο. Τι έπαθα εκεί! Διάβαζα το Ευαγγέλιο κι όταν έφτασα στη φράση: «Ηλί, Ηλί, λιμά σαβαχθανί˙ τουτ’ έστι Θεέ μου, Θεέ μου, ινατί με εγκατέλιπες;» (Ματθ. 27,46.), δεν μπόρεσα να την τελειώσω. Δεν είπα το «ινατί με εγκατέλιπες;».
Με πλημμύρισε η συγκίνηση. Κόπηκε η φωνή μου. Μπροστά μου είχα όλη την τραγική σκηνή. «Είδα» εκείνο το πρόσωπο. «Άκουσα» εκείνη τη φωνή. Τον έβλεπα τον Χριστό πολύ ζωντανά.
Ο κόσμος κάτω περίμενε. Εγώ τίποτε, αδύνατο να προχωρήσω. Αφήνω το Ευαγγέλιο στο τετράποδο και γυρίζω μέσα στο Ιερό. Κάνω τον σταυρό μου. Ασπάζομαι την Αγία Τράπεζα. Έβαλα μια άλλη εικόνα, πιο ωραία, μέσα μου. Όχι πιο ωραία. Πιο ωραία από κείνη δεν υπήρχε, αλλά ήλθε στο νου μου η Ανάσταση. Αμέσως γαλήνευσα. Μετά βγήκα στην Ωραία Πύλη κι είπα:
–Συγχωρέστε με, παιδιά μου, παρασύρθηκα.
Μετά πήρα το Ευαγγέλιο και το είπα απ’ την αρχή. Εκείνη, όμως, την ώρα όλο το εκκλησίασμα πέταξε δάκρυα.
Ήταν κακό αυτό. Ο καθένας μπορεί να σκέφτεται ό,τι θέλει. Δεν είναι, όμως, καλό ν’ αφηνόμαστε. Πρέπει να είμαστε συγκρατημένοι.
…Ο Άγιος Πορφύριος συγκινούνταν πάρα πολύ όταν έβλεπε την εικόνα του Χριστού στην Γεθσημανή. Ζούσε με αυτόν τον τρόπο προσευχόμενος σε όλη του τη ζωή. Με αυτές τις στιγμές. Ζούσε το πάθος του Χριστού σε όλη του τη ζωή. Βίωνε τις στιγμές που Χριστός πόνεσε περισσότερο από κάθε άλλη φορά για τον άνθρωπο…
“ περί δε την ενάτην ώραν ανεβόησεν ο Ιησούς φωνή μεγάλη λέγων· ηλί ηλί, λαμά σαβαχθανί; τούτ᾿ έστι, Θεέ μου Θεέ μου, ινατί με εγκατέλιπες;” (Ματθ. 27,46)
Ο γέροντας Πορφύριος μου διηγήθηκε όταν διάβαζε την Μεγάλη Πέμπτη στην Πολυκλινική Αθηνών τα δώδεκα Ευαγγέλια, όταν έφτασε στο σημείο που ο Χριστός κρεμάμενος επί ξύλου αναφωνεί “ηλί ηλί, λαμά σαβαχθανί”, εκείνη τη στιγμή ο Θεός του έδειξε φανερά την Σταύρωση και πώς ήταν ο Χριστός επάνω στον Σταυρό κι έλεγε ”Θεέ μου Θεέ μου, ινατί με εγκατέλιπες”. Εκεί ο Άγιος Πορφύριος σταμάτησε. Μου είπε: “Δεν είχα την δύναμη να συνεχίσω, έτρεξα γρήγορα προς το Ιερό, έριξα λίγο νεράκι στο πρόσωπό μου, συνήλθα και είπα στον κόσμο “Συγχωρέστε με παραφέρθηκα”, αλλά τί να δω, όλοι έκλαιγαν από κάτω. Και το ξαναείπα το Ευαγγέλιο, αλλά με χαρά. Στο τέλος της ακολουθίας μου είπανε: “- Τί ήταν γέροντα αυτά που μας έκανες; Μας έκανες όλους να κλαίμε”.
Βίωνε ο Άγιος Πορφύριος το πάθος του Χριστού σε όλη του ζωή. Και μου έλεγε: ” Θόδωρε δεν υπάρχει μεγαλύτερη προσευχή από το να λες το “Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με” και να είσαι γονατιστός μπροστά στον Εσταυρωμένο.”
Έφυγε από αυτήν την ζωή με την Αρχιερατική Προσευχή του Ιησού και σε όλη του τη ζωή βίωνε αυτή την ενότητα του Τριαδικού Θεού, την ένωση του Πατέρα με τον Υιό. Ο ίδιος προσπαθούσε συνεχώς να είναι ενωμένος με τον Τριαδικό Θεό με τον Χριστό και κατ’ επέκταση αγωνιζόταν να μας μυήσει σε αυτήν την ενότητα του Τριαδικου Θεού λέγοντας πάντα: “Σας θέλω να είστε όλοι ένα”. Πάντα αγωνιζόταν για την ενότητα της Εκκλησίας, όλου του κόσμου. Όμως αυτό ήταν επίπονο διότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να ενωθούν με τον Θεό. Ήταν ο πόνος και το δράμα του Αγίου Πορφυρίου… Εύχομαι ο Εσταυρωμένος Χριστός με τις πρεσβείες του Αγίου Πορφυρίου να δώσει να καταλάβουμε πόσο πόνεσε ο Θεός και πόσο πονάει. Πόσο πόνεσαν οι Άγιοι για τη σωτηρία όλου του κόσμου.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).
Τα Κατουνάκια, στο Άγιο Όρος
Κοντά στα Καρούλια αλλά σε μεγαλύτερο υψόμετρο από αυτά, βρίσκονται τα Κατουνάκια που το τοπίο είναι πιο ήρεμο συγκριτικά με αυτό των Καρουλίων.
Η περιοχή αποτελείται από 22 ησυχαστήρια ανάμεσα στην Ιερά Σκήτη της Αγίας Άννης και των Καρουλίων ενώ το όνομα Κατουνάκια προέρχεται από μερικούς μοναχούς από την Αίγυπτο που ήρθαν και εγκαταστάθηκαν εδώ.
Προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν μια ασκητικότητα παρόμοια με εκείνη της Αιγύπτου, αλλά οι πατέρες τους συμβούλεψαν ότι εδώ το κλίμα είναι πολύ πιο δύσκολο - ένα ψυχρότερο περιβάλλον με μεγάλη υγρασία και δυστυχώς, οι Αιγύπτιοι ασκητές δεν άκουσαν και πέθαναν σύντομα μετά.
Η Καλύβη του Γέροντα Εφραίμ του Κατουνακιώτη
Μετά από αυτούς, παρέμειναν οι μανδύες τους που ονομάζονται «κατούνι» και το Κατουνάκια είναι ο πληθυντικός: οι μικροί μανδύες ενώ είναι παγκοσμίως γνωστά χάρη στην ύπαρξη εδώ της οικίας αγιογραφίας των Δανιηλαίων, που ιδρύθηκε από τον Άγιο Δανιήλ τον Κατουνακιώτη, όταν πήγε εκεί στις αρχές του 20ου αιώνα και σήμερα οι μοναχοί που κατοικούν εκεί ασχολούνται με την αγιογραφία και την ξυλογλυπτική.
Ο Εφραίμ Κατουνακιώτης γεννήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου του 1912 στο Αμπελοχώρι Θηβών, πατέρας του ονομαζόταν Ιωάννης Παπανικήτας, η μητέρα του Βικτωρία και είχαν 4 παιδιά.
Το κοσμικό όνομά του ήταν Ευάγγελος, έζησε τα παιδικά του χρόνια στο Αμπελοχώρι όμως στις πρώτες τάξεις του δημοτικού οι γονείς του εγκαταστάθηκαν στη Θήβα για να διευκολύνουν τις σπουδές των παιδιών τους.
Ο Τάφος του Γέροντα Εφραίμ Κατουνακιώτη, στον περίβολο της Καλύβης του που τον έσκαψε ο ίδιος.
Μαθημένος να εκκλησιάζεται πολύ συχνά, συνδέθηκε νωρίς με μοναχούς και μοναχές, και άρχισε από κοσμικός ήδη να ζει ζωή σχεδόν καλογερική.
Ο Εφραίμ Κατουνακιώτης ήταν αλλεργικό άτομο με την ασθένειά του να εκδηλώνετε από δεκατεσσάρων ετών σαν σβώλοι άμμου στα μάτια και αργότερα εμφάνισε, μία σοβαρή εκζεματώδη κατάσταση στην άρθρωση του αστραγάλου.
Η μητέρα του αξιώθηκε να λάβει πληροφορία από τον Όσιο Εφραίμ τον Σύρο ότι το θέλημα του γιού της να γίνει μοναχός ήταν και θέλημα Θεού και πώς ο Ευάγγελος θα τιμήσει την μοναχική ζωή.
Αριστερά ο Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης και δεξιά ο Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας.
Στις 14 Σεπτεμβρίου του 1933, σε ηλικία 21 ετών, ο Ευάγγελος αποφάσισε να μονάσει και πήγε στην έρημο του Αγίου Όρους, στα Κατουνάκια, στο ησυχαστήριο του Οσίου Εφραίμ του Σύρου και υποτάχθηκε στην συνοδεία των Γεροντάδων Εφραίμ και Νικηφόρου, παλιών οικογενειακών γνωστών από την Θήβα.
Ένα εξάμηνο μετά την προσέλευσή του, εκάρη μικρόσχημος μοναχός με το όνομα Λογγίνος και το 1935 έγινε μεγαλόσχημος μοναχός από τον Γέροντά του Νικηφόρο και έλαβε το όνομα Εφραίμ ενώ τον επόμενο χρόνο χειροτονήθηκε ιερέας.
Ο Εφραίμ αφού πήρε την άδεια από τον Γέροντά του Νικηφόρο γνώρισε τον ξακουστό στο Άγιο Όρος μοναχό Γέροντα Ιωσήφ τον Σπηλαιώτη ή Ησυχαστή (1898 - 1959) και συνδέθηκε πνευματικά μαζί του ενώ του άσκησε καταλυτική επίδραση στην πορεία του νεαρού τότε μοναχού στην πνευματική ζωή.
Ο Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης
Το 1973 πέθανε ο ιερομόναχος Νικηφόρος και ο Εφραίμ μετά το 1980 συγκρότησε συνοδεία, τηρώντας την εντολή του Γέροντος Ιωσήφ να αποκτήσει συνοδεία μετά τον θάνατο του Νικηφόρου.
Το προσωνύμιό του ήταν «ο χαρισματούχος υποτακτικός», λόγω της υπακοής που επέδειξε στον Γέροντα Νικηφόρο, έναν γέροντα πολύ σκληρό κατά γενική ομολογία.
Το 1996 ο Εφραίμ έπαθε εγκεφαλικό επεισόδιο πέφτοντας έτσι σε ακινησία και πέθανε στις 27 Φεβρουαρίου (14 Φεβρουαρίου με το παλαιό ημερολόγιο) του 1998 αφού έζησε στο Αγιο Όρος 65 χρόνια και τάφηκε στον περίβολο του κελιού του στα Κατουνάκια, σε τάφο που είχε ο ίδιος σκάψει με τα χέρια του.
Τον Οκτώβριο του 2019 κατά την επίσημη επίσκεψή του στο Άγιο Όρος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ Βαρθολομαίος ανέφερε ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα προβεί σύντομα στην αγιοκατάταξη του Γέροντος Εφραίμ Κατουνακιώτου, κάτι που έγινε στις 9 Μαρτίου του 2020.
Η ημέρα εορτής του Οσίου Εφραίμ του Κατουνακιώτη, ορίστηκε από την Εκκλησία μας, στις 27 Φεβρουαρίου.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).
Ο Άγιος Αμφιλόχιος (κατά κόσμον Αθανάσιος Μακρής) γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου του 1889 στην Πάτμο και υπήρξε φίλος και πνευματικό παιδί του Αγίου Νεκταρίου.
Οι γονείς του Εμμανουήλ και Ειρήνη τον μεγάλωσαν με αγάπη και ευλάβεια ανάβοντας στην καρδιά του την φλόγα της αγάπης του Θεού και της Ελλάδας, την οποία μεταλαμπάδευσε ο Άγιος σε πλήθος κόσμου. Είχε τρία αδέρφια, εκ των οποίων το ένα (αγόρι) κοιμήθηκε σε μικρή ηλικία, ενώ οι αδερφές του έγιναν και οι δύο μοναχές.
Από μικρό παιδί βοηθούσε τους γονείς του στις γεωργικές εργασίες και το ψάρεμα, κύρια ασχολία του φτωχού νησιού, πάντα όμως μέσα του, όπως ομολογούσε ο ίδιος, είχε την επιθυμία να γίνει μαθητής του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου.
Η επιθυμία του έγινε σε ηλικία 17 ετών να λαμβάνει την μοναχική του κουρά στις 27 Αυγούστου του 1906 στην Ιερά Μονή του Θεολόγου, όπου έλαβε το όνομα Αμφιλόχιος και στις 23 Μαρτίου του 1913 σε ηλικία 24 ετών κείρεται στο Κάθισμα του Απολλού Μεγαλόσχημος Μοναχός από τον ασκητή και πνευματικό Μακάριο Αντωνιάδη τον Σάμιο.
Χειροτονήθηκε διάκονος από τον Μητροπολίτη Κώου κυρό Αγαθάγγελο στις 27 Ιανουαρίου του 1919 στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου στην Κω και Πρεσβύτερος την Κυριακή του Θωμά στις 5 Απριλίου του ίδιου έτους από τον Μητροπολίτη Σάμου και Ικαρίας Κωνσταντίνο Βαντζαλίδη στον Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος στο Βαθύ.
Εφημέριος της Ιεράς Μονής Πάτμου διακόνησε από το 1920 - 1926 και διορίσθηκε Προϊστάμενος του Ιερού Σπηλαίου της Αποκαλύψεως κατά τα έτη 1926 – 1932 ενώ στις 14 Νοεμβρίου του 1935 εκλέγεται Ηγούμενος στην Ιερά Μονή της Πάτμου.
Το 1937 ο Άγιος Αμφιλόχιος ήρθε σε ρήξη με τους Ιταλούς κατακτητές αφού αντιστάθηκε με γενναιότητα και σθένος στα σχέδιά τους για τον εξιταλισμό των Δωδεκανήσων και την εκκλησιαστική υπαγωγή τους στον πάπα, και πρωτοστάτησε στον αγώνα της Εκκλησίας να διατηρηθούν η εθνική συνείδηση και η Ελληνική γλώσσα που διώκονταν, οργάνωσε κρυφά σχολειά και κατηχητικά για να μαθαίνουν τα Ελληνόπουλα την μητρική τους γλώσσα και να διδάσκονται την Ορθόδοξη Πίστη.
Φωτογραφία από την κηδεία του Άγιου Αμφιλόχιου Μακρή, στην Ι. Μονή Ευαγγελισμού στις 17 Απριλίου του 1970.
Η δράση του αυτή είχε σαν αποτέλεσμα να χάσει την ηγουμενία και να εξοριστεί στην ηπειρωτική Ελλάδα. Αυτό δεν έκαμψε καθόλου το φρόνημα του γενναίου αγωνιστή και συνέχισε σαν ακάματος εργάτης του Ευαγγελίου το ιεραποστολικό του έργο.
Ο Άγιος Αμφιλόχιος ίδρυσε μοναστήρια, την Γυναικεία Μονή του Ευαγγελισμού στην Πάτμο, την επίσης Γυναικεία Μονή του Αγίου Μηνά στην Αίγινα και ανέλαβε την πνευματική επιστασία της Γυναικείας Μονής Ευαγγελισμού Ικαρίας. Κοντά σε αυτά, όταν ήταν εφημέριος του ναού της Αποκαλύψεως καλλώπισε τον ναό με τοιχογραφίες και έκανε διάφορες εργασίες ανακαίνισης. Χαρακτηριστική, όμως, ήταν η αγάπη του και για την φύση αφού σε αυτόν οφείλεται η πυκνή βλάστηση της Πάτμου, καθώς παντού φύτευε κυπαρίσσια και άλλα είδη δέντρων.
Παρά την εσωτερική ισχυρή πνευματική φλόγα, η υγεία του υπήρξε εύθραυστη σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, έτσι τον Μάρτιο του 1970 προσβλήθηκε από πνευμονία και εκοιμήθη την Πέμπτη στις 16 Απριλίου του ίδιου έτους αφού είχε πληροφορηθεί την εκδημία του από την ίδια την Θεοτόκο και τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο ενώ ετάφη στο Κοιμητήριο της Ιεράς Μονής του Ευαγγελισμού που ο ίδιος ίδρυσε το 1937.
Το κυπαρίσσι που είχε ο ίδιος φυτέψει έξω από το ασκηταριό του λίγο καιρό μετά την κοίμησή του ξεράθηκε, ενώ το 1981, κατά την εκταφή του, τα οστά του ευωδίαζαν.
Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στην Πάτμο
.Στην αγιοκατάταξη του γέροντα Αμφιλοχίου Μακρή της Πάτμου, προχώρησε την Τετάρτη στις 29 Αυγούστου του 2018 η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου με την Μνήμη του να τιμάται στίς 16 Απριλίου