~ Ήταν κάποτε ένας άνθρωπος ευλαβής που ωνομαζόταν Αγαθόνικος. Αυτός είχε διδαχθή, ακόμη από την παιδική του ηλικία, να λέγη μπροστά στην εικόνα της Παναγίας, τον ύμνο αυτό:
«Θεοτόκε, Παρθένε, χαίρε Κεχαριτωμένη Μαρία, ο Κύριος μετά σού.Ευλογημένη, συ εν γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου. Ότι Σωτήρα έτεκες, των ψυχών ημών».
Αργότερα έκανε μια ζωή με πολλές φροντίδες και έλεγε σπανιώτερα αυτόν τον ύμνο της Κυρίας Θεοτόκου. Κατόπιν σιγά σιγά έπαυσε να τον λέγη.
Ο Θεός όμως, ο Οποίος δεν θέλει τον θάνατο του αμαρτωλού, έστειλε στο σπίτι του έναν ερημίτη από την Θηβαΐδα για να τον ελέγξη διότι εξέχασε αυτόν τον ύμνο της Κυρίας Θεοτόκου. Ο Αγαθόνικος απήντησε στον ερημίτη μοναχό ότι έπαυσε να τον λέγη, διότι, παρότι τον έλεγε για πολλά χρόνια, όμως δεν ευρήκε καμμία ωφέλεια.
Τότε ο ερημίτης του είπε: «Φέρε στον νου σου τυφλέ και αχάριστε, πόσες φορές σε εβοήθησε αυτή η δοξολογική προσευχή και σε έσωσε από διάφορους πειρασμούς!
Θυμήσου, όταν ήσουν ακόμη παιδί, πως λυτρώθηκες από πνιγμό κατά ένα θαυμαστό τρόπο! Ενθυμήσου, όταν σε εκτύπησαν πολλοί γείτονες σε μία λακκούβα που είχες πέσει κι όμως έμεινες ατραυμάτιστος! Θυμήσου ακόμη, όταν ταξίδευες κάποτε με κάποιον φίλον σου, επέσατε και οι δυό σας από την καρότσα!
Αυτός έσπασε το πόδι του και συ δεν έπαθες τίποτε. Δεν γνωρίζεις ότι ο φίλος σου είναι κάτω αδύνατος από μία ασθένεια, ενώ εσύ είσαι υγιής και δεν αισθάνεσαι κανένα πόνο;
Καί, όταν του έφερε στην μνήμη όλα αυτά τα θαυμαστά έργα, στο τέλος του είπε: «Να ξέρης ότι όλες αυτές οι δυστυχίες και ατυχίες που ήλθαν στην ζωήν σου, απομακρύνθηκαν από την θεία Σκέπη της Υπεραγίας Θεοτόκου, χάρις στην μικρή σου αυτή δοξολογική προσευχή, την οποίαν έλεγες κάθε ημέρα ενώπιόν της. Δώσε λοιπόν προσοχή και συνέχιζε να προσεύχεσαι και στο μέλλον με την προσευχή αυτή και η Μητέρα του Κυρίου μας δεν θα σε εγκαταλείψη ποτέ». Έτσι κατάλαβε ο Αγαθόνικος και δεν άφησε πάλι αυτή την προσευχή.
Ούτε εμείς να μην αφήνουμε να περνά μία ημέρα χωρίς να προσευχηθούμε μ᾿ αυτή την προσευχή μπροστά στην Κυρία Θεοτόκο κι έτσι θα φυλαγώμεθα από πολλές δοκιμασίες και πειρασμούς στην ζωή μας.
Όλο αυτό το πολυετές, επίπονο και καρποφόρο έργο του, σφραγίστηκε με την εκλογή του ως Μητροπολίτου Αργολίδος στις 18 Νοεμβρίου 1985 και την χειροτονία του στις 23/11/1985 στον Μητροπολιτικό Ι.Ν. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Αθηνών. Στα 28 περίπου χρόνια της ποιμαντορίας του επάνδρωσε τις ενορίες με άξιους κληρικούς και τα μοναστήρια με «θείω ζήλω πεπυρωμένους» μοναχούς και μοναχές. Πάντα νήστευε και προσευχόταν πριν την χειροτονία κάποιου νέου κληρικού. Στήριζε την Ιεραποστολή στη Σερβία, στην Κορέα, στην Αφρική και ιδιαιτέρως την Ιερά Μητρόπολη Μουάνζα Τανζανίας, όπου Μητροπολίτης είναι το πνευματικό του τέκνο, ο Σεβασμιώτατος κ. Ιερώνυμος από την Ουγκάντα. Ίδρυσε εκκλησιαστικό βιβλιοπωλείο, εκκλησιαστικό Ραδιοφωνικό Σταθμό, έκτισε τον Ιερό Ναό του πολιούχου του Ναυπλίου, του Αγίου Αναστασίου, βρήκε και επανέφερε τα Ιερά Λείψανα του Αγίου Πέτρου Άργους. Ίδρυσε Ησυχαστήρια στα Νερά Αχλαδοκάμπου την ανδρώα Ιερά Μονή της Παναγίας του Ακαθίστου και στο Κιβέρι τη γυναικεία Ιερά Μονή, της Αγίας Μακρίνας. Εγκαινίασε ναούς, καλλιέργησε τη Βυζαντινή Αγιογραφία και Μουσική, τύπωσε σύγχρονα κατηχητικά βοηθήματα, οργάνωσε τη διακονία της νεότητας με συνέδρια και αθλητικές δραστηριότητες, πλησίασε με αγάπη τόσο τους νέους όσο και τους ηλικιωμένους, μερίμνησε για τους ορθοδόξους αλλοδαπούς παραχωρώντας τους ναό για Την τέλεση των ιερών Ακολουθιών και καλλιέργησε πνεύμα αγάπης, προσευχής και άσκησης στο ποίμνιό του.
Βραβεύτηκε με διακρίσεις από διάφορα Πατριαρχεία και Εκκλησίες, από συλλόγους και οργανώσεις. Όλα, όμως, αυτά τα θεωρούσε σκύβαλα. Αναπαυόταν να ταξιδεύει στο αγαπημένο του Άγιον Όρος και στα Πανάγια προσκυνήματα στην Αγία Γή των Ιεροσολύμων.
Μετέτρεψε το ταπεινό Επισκοπείο του σε φρούριο προσευχής, φτιάχνοντας το εκκλησάκι της Παναγίας της Πορταΐτισσας και του Αγίου Πέτρου Άργους· και με το κομποσχοίνι, το Ευαγγέλιο, το Ψαλτήρι και τους Χαιρετισμούς της Θεοτόκου για όπλα του επέλυε τα προβλήματα της Μητροπόλεως. Στις περιοδείες – επισκέψεις, μέσα στο αυτοκίνητο συνέχιζε αδιάλειπτα την προσευχή είτε λέγοντας τους Χαιρετισμούς είτε τη νοερά προσευχή. Ταπεινός, διακριτικός, διορατικός, άνθρωπος αγάπης.
Στην Αργολίδα τελείωσε την επίγεια αποστολή του. Λίγες μόνο στιγμές μετά την παραίτησή του είπε: «θα μου μείνει η αγάπη, του λαού· τίποτε δεν κράτησα για τον εαυτό μου, όλα τα προσέφερα στην Εκκλησία».
Στα 81 του χρόνια έφυγε την επομένη του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ημέρα που ο ίδιος είχε προείπει σε δύο συνεπισκόπους του, καθαρός από κάθε σπίλο ή ρυτίδα. Ήταν 26 Μαρτίου 2013, στις 7:10 το πρωί, όταν ο ουρανός αποκτούσε έναν νέο πολίτη και η γη έναν νέο μεσίτη στον Θρόνο του Τριαδικού Θεού.
Του Μακαριστού Μητροπολίτου Αργολίδος Ιακώβου έστω αιωνία η, μνήμη!
Μνημονεύετε Των Ηγουμένων Υμών, Οίτινες Ελάλησαν Υμίν Τον Λόγον Του Θεού(Εβραίους 13, 7)
Ο μακαριστός Μητροπολίτης Αργολίδος κυρός Ιάκωβος ο Β’, υπηρέτησε ως ιεροκήρυξ την Ιερά Μητρόπολη Άρτης επί τρεις περίπου δεκαετίες (1960- 1985) κοντά στον άγιο Ποιμενάρχη μας, τον μακαριστό Ιγνάτιο τον Γ΄. Ήλθε από το Αμαρούσιο Αττικής στην Άρτα, κάνοντας υπακοή στον άγιο Πνευματικό του, αείμνηστο π. Αθανάσιο Χαμακιώτη.
Η προσφορά του υπήρξε μεγάλη, θεοφιλής και θαυμαστή. Καταγεγραμμένη ανεξίτηλα στις συνειδήσεις και στις καρδιές όλων μας. Προσφορά καλής ομολογίας και μαρτυρίας πίστεως, έμπρακτης αγάπης και εκκλησιαστικής διακονίας.
Ο π. Ιάκωβος – έτσι τον προσφωνούμε μέχρι και σήμερα – ήταν μια δυναμική, χαρισματική και πολυτάλαντη προσωπικότητα. Άνθρωπος του Θεού, ευλογημένος και αγιασμένος. Μορφή πατερική και ασκητική, φιλομόναχος με ορθόδοξο φρόνημα, προσήλωση στην παράδοση, έντονη λειτουργική και μυστηριακή ζωή, αυστηρή νηστεία και αδιάλειπτη προσευχή. Ακούραστος και βαθύς μελετητής της Αγίας Γραφής -Παλαιάς και Καινής Διαθήκης- των πατερικών και ασκητικών συγγραμμάτων, αλλά και πολλών βιβλίων ιστορίας, ψυχολογίας και λογοτεχνίας. Διέθετε οξεία αντίληψη και ισχυρή μνήμη, ευχέρεια και γλυκύτητα λόγου, ρητορική ικανότητα και σαγηνευτική δύναμη. Επιβλητικός και αγέρωχος, αυστηρός και δυναμικός, αλλά και απλός και καλοσυνάτος. Κληρικός σεμνός και ταπεινός. Αληθινός ιερέας του Υψίστου. Υπέροχος διάκονος της Εκκλησίας. Μέγας ιεραπόστολος. Με απέραντη αγάπη και προσφορά προς τον άνθρωπο. Με συγκινητικό ενδιαφέρον για τα παιδιά και τους νέους.
Αναφέρομαι επιγραμματικά στις βασικές δραστηριότητες της εδώ ιερατικής του διακονίας.
Ανέλαβε αμέσως τη διεύθυνση του Οικοτροφείου Αρρένων κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες. Αγωνίστηκε για την ανακαίνιση και επέκταση του κτιρίου. Έμεινε και εκείνος στον ίδιο χώρο, κάνοντας συχνά και τον νοσοκόμο και τον μάγειρα. Ο ίδιος πρωτοστάτησε από τον πρώτο, μάλιστα, χρόνο της ελεύσεώς του για τη λειτουργία του Γηροκομείου μας. Μεγάλη η συμβολή του για την κατασκευή νέου κτιρίου για οικοτροφείο θηλέων, με αίθουσα διαλέξεων και τη λειτουργία μονίμου εκθέσεως χριστιανικού βιβλίου. Το κτίριο έχει μετατραπεί πλέον σε ένα σύγχρονο και όμορφο Πνευματικό Κέντρο.
Έκανε περιοδείες σε όλα τα χωριά βαδίζοντας πολλά χιλιόμετρα την ημέρα, για να επισκεφθεί δυο και τρία χωριά, με Λειτουργίες, Εσπερινούς, Παρακλήσεις, κηρύγματα. Κάθε Κυριακή καθιέρωσε εσπερινό κήρυγμα στον Μητροπολιτικό Ναό. Εβδομαδιαίες συνάξεις επιστημόνων με μελέτη της Αγίας Γραφής. Επισκέψεις και ομιλίες σε όλα τα Σχολεία, καθώς και μαθητικές Θείες Λειτουργίες. Ανώτερο Κατηχητικό Σχολείο. Εξομολόγηση σε όλα τα Σχολεία, με την βοήθεια ομάδος κληρικών. Ομάδες αγάπης από κυρίες και μαθητές Γυμνασίου για επισκέψεις και βοήθεια των ασθενών του Νοσοκομείου και γενικώτερη προνοιακή στήριξη των αδυνάτων. Εθελοντική ομάδα φίλων της εξωτερικής ιεραποστολής, με σημαντική βοήθεια προς τις Εκκλησίες Αφρικής, Ιεροσολύμων, Κορέας.
Συγκινητική η αγάπη του για τα παιδιά και τους νέους. Γι’ αυτό και λειτούργησε Κατασκηνώσεις από την πρώτη χρονιά. Το έτος 1968 έκαμε τη θεμελίωση δύο μονίμων εγκαταστάσεων, στην ελατόφυτη ορεινή περιοχή, για την εξυπηρέτηση περισσοτέρων παιδιών. Με τις ευχές του, καθώς και του μακαριστού Ποιμενάρχου μας Ιγνατίου, οι Κατασκηνώσεις τελειοποιήθηκαν και έγιναν δυο πανέμορφα κέντρα, για την καλή παραθέριση, ψυχαγωγία και πνευματική καλλιέπεια των παιδιών μας.
Το έτος 1985, η χάρις του Παναγάθου Θεού τον ανέδειξε Μητροπολίτη και ποιμένα της Ιεράς Μητροπόλεως Αργολίδος, όπου συνέχισε να εργάζεται με το ίδιο ουσιαστικό πνεύμα, με ζήλο και αυταπάρνηση, προς τον καταρτισμό των πιστών.
Έλεγε συχνά ο ίδιος: «Μοιράστηκα την ιερατική μου διακονία με την Μητρόπολη, Άρτας και Αργολίδας. Και στην Άρτα και στο Άργος έδωσα όλη μου την καρδιά. Βεβαίως έκανα και λάθη. Ποτέ όμως από κακή πρόθεση. Εργάστηκα πάντοτε με αγάπη προς την Εκκλησία. Δεν ξέρω πως θα τα αξιολογήσει ο Θεός. Να προσεύχεσθε να βρώ έλεος την ημέρα της κρίσεως…».
Εμείς πιστεύουμε ότι, με τις πρεσβείες της Παναγίας, που τόσο πολύ εσέβετο και αγαπούσε, σίγουρα ευρίσκεται εν Χώρα ζώντων, μετά των Δικαίων και των Αγίων, στη μόνιμη και αιώνια Πατρίδα μας, στη Βασιλεία του Θεού.
Θερμά τον παρακαλούμε να εύχεται και να προσεύχεται για μας, που τόσο πολύ τον αγαπήσαμε, ανταποκρινόμενοι φυσικά στη μεγάλη προφορά της δικής του αληθινής και θυσιαστικής αγάπης
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, αυτός ο μεγάλος έλληνας, είναι από τους ελάχιστους που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν από κανέναν. Είναι ο άνθρωπος που απελευθέρωσε την Ελλάδα, όχι με λόγια, όχι με θεωρίες, αλλά με έργο, αγώνα και θυσία. Κυρίως όμως με πίστη.
Στην κρίσιμη καμπή της εθνεγερσίας λοιπόν, όταν όλα έμοιαζαν χαμένα, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης προσέφυγε στην Παναγία, ζητώντας βοήθεια.
Η Παναγιά τον άκουσε. Και η φλόγα της επανάστασης ξαναφούντωσε στις ψυχές των ελλήνων.
Δείτε πώς περιγράφει ο ίδιος τα απομνημονεύματά του το θαύμα που βίωσε.
Με την ταπεινότητα ενός πραγματικού ήρωα, με την ορθολογική προσέγγιση ενός πραγματικού μαχητή:
«Έκατσα που εσκαπέτισαν με τα μπαϊράκια τους απεκατέβηκα κάτω. Ήταν μιά εκκλησία εις τον δρόμον, η Παναγία στο Χρυσοβίτσι, και το καθησιό μου ήτο όπου έκλαιγα την Ελλάς…Σίμωσα, έδεσα το άλογό μου σ’ ένα δένδρο, μπήκα μέσα και γονάτισα. Παναγία μου είπα από τα βάθη της καρδιάς μου και τα μάτια μου δάκρυσαν. Παναγία μου βοήθησε και τούτη τη φορά τους Έλληνες να ψυχωθούν.
Έκανα το Σταυρό μου, ασπάσθηκα την εικόνα της, βγήκα από το εκκλησάκι, πήδηξα στο… άλογό μου και έφυγα. Σε λίγο μπροστά μου ξεπετάγονταν οχτώ αρματωμένοι, ο εξάδελφός μου ο Αντώνης Κολοκοτρώνης και επτά ανήψια του. – Κανείς δεν είναι στην Πιάνα, μου είπε ο Αντώνης. Ούτε στην Αλωνίσταινα. Είναι φευγάτοι. -Ας μη είναι κανείς αποκρίθηκα. Ο τόπος σε λίγο θα γιομίση παλικάρια… Ο Θεός υπέγραψε την λευτεριά της Ελλάδος και δεν θα πάρει πίσω την υπογραφή του».
“Θα δείτε να πετάνε άνθρωποι στον ουρανό σαν μαυροπούλια και να ρίχνουν φωτιά στον κόσμο. Όσοι θα ζουν τότε θα τρέξουν στα μνήματα και θα φωνάξουν: Εβγάτε σεις οι πεθαμένοι να μπούμε εμείς οι ζωντανοί”.
Γράφει ο Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, Επίσκοπος Αχρίδος, ο επονομαζόμενος μέγας άγιος Χρυσόστομος των εσχάτων χρόνων, ο οποίος εκοιμηθεί στις 17 Μαρτίου 1956, για την παραπάνω προφητεία του Αγίου μας Πατροκοσμά:
«Ένας από τους προφήτες μας προφήτεψε με μαθηματική ακρίβεια τι θα συμβεί στα επόμενα εκατό χρόνια. Δεν θα αναφερθώ σ’ όλες τις προφητείες του αλλά θα αναφερθώ σε μια μόνο: Ο λαός μας, είπε, θα βασανιστεί τόσο πολύ στον πρώτο και στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ώστε όσοι θα είναι ζωντανοί θα ζηλεύουν τους πεθαμένους, θα πηγαίνουν στο νεκροταφείο και θα φωνάζουν στους νεκρούς: Σηκωθείτε εσείς να ξαπλώσουμε εμείς.
Σε τέτοια λοιπόν χρόνια λοιπόν εμείς ζήσαμε και επιβιώσαμε. Οι πιο νέοι έζησαν έναν παγκόσμιο πόλεμο και οι πιο παλιοί έζησαν και τους δυο παγκοσμίους πολέμους. Όλα αυτά σε διάστημα είκοσι χρόνων.
Όταν ήμασταν παιδιά και διαβάζαμε αυτήν την προφητεία, αναρωτιόμασταν και δεν μπορούσαμε να κατανοήσουμε, πως είναι δυνατόν οι ζωντανοί να ζηλεύουν τους νεκρούς και πως είναι δυνατόν να θέλουν να αλλάξουν θέση με τους νεκρούς;
Δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε πως θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο, μέχρι που τα ζήσαμε όλα αυτά.
Αδελφοί μου, εμείς οι πιο μεγάλοι ζήσαμε δυο φορές αυτές τις προφητείες, τη φρίκη ο ζωντανός να ζηλεύει τους πεθαμένους και ο καθένας που περπατά στη γη να θέλει να βρεθεί κάτω από τη γη.
Βλέπουμε τώρα, μετά από όλα όσα περάσαμε ο ένας φίλος τον άλλο φίλο, και μας φαίνεται σαν να είμαστε γέροι 1.000 ετών.
Δύσκολα αναγνωριζόμαστε… Λίγο μοιάζουμε με εκείνα τα άτομα που ήμασταν πριν είκοσι χρόνια, Όργωσε το πρόσωπο μας το άροτρο της φρίκης του πολέμου. Οδοστρωτήρες πέρασαν από πάνω μας και μας ίσιωσαν σαν φίλα από χαρτί.
Αδελφοί μου δεν κατηγορούμε κανένα, Εμείς σφάλαμε ενώπιον του Θεού. Σφάλλαμε, επειδή προσκυνήσαμε τον πολιτισμό ως θεό, και έτσι ο Θεός επέτρεψε να πέσουμε στην κόλαση και να δούμε, πως είναι να ζει κανείς χωρίς Αυτόν. Το είδαμε λοιπόν και το ζήσαμε. Γι’ αυτό το λόγο αναστημένοι τώρα θέλουμε να πιστεύουμε μόνο σ’ Αυτόν. Όλα τα υπόλοιπα εκτός από Αυτόν είναι ψέμα και θάνατος, Μόνο κοντά στον Θεό υπάρχει ζωή και δύναμη. Δόξα στο Θεό, εις τους αιώνες των αιώνων. Αμήν».
Απόσπασμα από το βιβλίο του Αγίου Νικολάου Επισκόπου Αχρίδος, «Μέσα από το παράθυρο της Φυλακής, μηνύματα στο λαό», Εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη.
Αδελφοί ο Άγιος Νικόλαος μας εξηγεί μέσα από γεγονότα που έζησε στην πολυκύμαντη ζωή του, ότι δεν υπάρχει τίποτε πιο τραγικό από τον άνθρωπο που έχασε το φόβο του Θεού. Το φόβο του Θεού χάνει όποιος καταπατάει τις εντολές του Θεού, δεν ζει σύμφωνα με τις εντολές Του, αλλά ζει σύμφωνα με τους δικούς του κανόνες. Με άλλα λόγια το φόβο του Θεού τον χάνει όποιος τοποθετεί τον εαυτό του στη Θέση του Θεού.
Ποια είναι η αμοιβή του;
Η αμοιβή του μας λέγει ο Άγιος, είναι να τον καταλάβουν χιλιάδες φόβοι, φόβοι για σκιές, για φωνές, φόβοι ακόμα για το θρόισμα των φύλλων από τον αέρα. Το καλύτερο είναι για τον άνθρωπο να έχει φόβο Θεού, γιατί έχοντας φόβο Θεού ο άνθρωπος, δεν φοβάται κανέναν και τίποτα.
Ο λαός μας δόξασε τους αγωνιστές και τους ήρωες που είχανε τον φόβο του Θεού. Επίσης δόξασε τους Αγίους και όσους μαρτύρησαν για την πίστη στο Χριστό.
Είναι ώρα να κάνουμε και ΄μεις την αυτοκριτική μας. Αλήθεια που βαδίζουμε στις μέρες μας; Έχουμε φόβο Θεού; Μήπως δεν προσκυνούμε σε χειρότερο βαθμό από τους προγόνους μας τον πολιτισμό ως θεό και μοιραία ο Θεός θα επιτρέψει να πέσουμε στην κόλαση για να δούμε πως είναι να ζει κανείς χωρίς Αυτόν.
Βλέπουμε αδελφοί μου πως ο Άγιος Νικόλαος, γνώστης των προφητειών του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, μας εξηγεί πως μια προφητεία του που φαινόταν ακατανόητη εκείνη την εποχή, την έζησαν οι άνθρωποι των δυο παγκοσμίων πολέμων στο πετσί τους.
Ο Πατέρας του Γένους μας είναι ο μεγαλύτερος προφήτης των εσχάτων χρόνων και ένας μεγάλος αριθμός των προφητειών του έχει πραγματοποιηθεί, ενώ οι υπόλοιπες είναι με μαθηματική ακρίβεια βέβαιο πως θα πραγματοποιηθούν στο ερχόμενο διάστημα.
Ας αναρωτηθούμε αν θα πρέπει να γνωρίζουμε τις προφητείες του, αλλά κυρίως τις Διδαχές του που είναι νάματα ζωής αιωνίου και μας οδηγούν στη μετάνοια και θα συνεχίσουμε να υπάρχουμε ως λαός του Θεού, ή αν θα παραμείνουμε αμετανόητοι, μακριά από την Αλήθεια, τρομαγμένοι και φοβισμένοι να περιμένουμε να ζήσουμε την ίδια και χειρότερη ίσως ακόμα φρίκη, όπως την έζησαν οι πρόγονοι μας, επειδή προσκύνησαν τον πολιτισμό ως θεό, γιατί ας μη ξεγελιώμαστε σήμερα ο κόσμος μας βρίσκεται σε πολύ χειρότερη κατάσταση από τότε.
Ας ευχηθούμε ο Πατέρας του Γένους μας Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, να μας φωτίσει να αποκτήσουμε το πνεύμα της μετάνοιας ενώπιον του Θεού. Το μέλλον θα δείξει αν θα μετανοήσουμε, αν θα ακούσουμε τον Πατέρα μας και αν θα συνεχίσουμε να υπάρχουμε σαν λαός του Θεού. Κύριε βοήθησε μας και ευλόγησε μας. Μη μας αφήνεις Θεέ μου και μην απομακρύνεσαι από εμάς. Δόξα στο Θεό εις τους αιώνες αμήν.
Κατά το Α’ Σάββατο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η Εκκλησία μας εορτάζει ένα γεγονός που έλαβε χώρα γύρω στα μέσα του 4ου αιώνος, τον καιρό της βασιλείας του Ιουλιανού, ανιψιού του Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Ο Ιουλιανός, ο επιλεγόμενος και παραβάτης ή αποστάτης, αν και ήταν χειροθετημένος αναγνώστης, μόλις ανέβηκε στο θρόνο των Ρωμαίων, αρνήθηκε το άγιο βάπτισμα. Άρχισε διωγμό κατά της Εκκλησίας, κρυφό αλλά και φανερό και προσπάθησε να επαναφέρει σε ισχύ την ειδωλολατρική θρησκεία. Γνωρίζοντας ότι οι χριστιανοί άρχιζαν τη νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, θέλησε να τους μολύνει. Διέταξε λοιπόν, κρυφά, όλες οι τροφές στην αγορά να ραντισθούν με αίματα ειδωλολατρικών θυσιών.
Όμως με Θεία ενέργεια, φάνηκε στον ύπνο του τότε Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως Ευδόξίου, ο μάρτυρας Θεόδωρος και φανέρωσε το πράγμα. Παρήγγειλε να ενημερωθούν όλοι οι χριστιανοί, να μην αγοράσουν καθόλου τρόφιμα από την αγορά και για να αναπληρώσουν την τροφή να βράσουν σιτάρι και να φάνε τα λεγόμενα κόλλυβα, όπως τα έλεγαν στα Ευχάϊτα, την πατρίδα του αγίου. Έτσι και έγινε και ματαιώθηκε ο σκοπός του ειδωλολάτρη αυτοκράτορα να εμπαίξει τους χριστιανούς και τις λατρευτικές τους συνήθειες. Και το Σάββατο τότε, ο ευσεβής λαός που διαφυλάχθηκε αμόλυντος στην καθαρά εβδομάδα, απέδωσε ευχαριστίες στον μάρτυρα. Από τότε, η Εκκλησία τελεί κάθε έτος την ανάμνηση αυτού του γεγονότος εις δόξαν Θεού και τιμή του μεγαλομάρτυρα αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος.
Τα κόλλυβα λοιπόν ή το βρασμένο στάρι, σήμερα διακοσμημένο και με άλλα υλικά, αποδίδεται μεν στην νουθεσία του αγίου Θεοδώρου και γι’ αυτό τιμητικά προσφέρουμε κόλλυβα και στην μνήμη του , αλλά και στη μνήμη άλλων αγίων. Είναι κόλλυβα τιμής αυτά και διαφέρουν από τα κόλλυβα τα προσφερόμενα εις μνημόσυνο των ευσεβώς κεκοιμημένων. Γιατί, όντως τα κόλλυβα και το σιτάρι συνδέονται με την κοίμηση των χριστιανών και την πίστη στην ανάσταση των νεκρών, την ίδια εκείνη πίστη που ομολογούμε στο Σύμβολο λέγοντας: «προσδοκώ ανάστασιν νεκρών». Ο βρασμένος σίτος πού είναι κατά κάποιον τρόπο «νεκρός» μας φέρνει στο νου τα λόγια του Χριστού πρό της θυσίας και του ζωοποιού του θανατου: «αμην αμην λεγω υμιν εαν μη ο κοκκος του σιτου πεσων εις την γην αποθανη αυτος μονος μενει εαν δε αποθανη πολυν καρπον φερει». Έτσι , λοιπόν και οι κεκοιμημένοι αδελφοί μας «σπείρονται» στην γη εν φθορά, αλλά πρόκειται να αναστηθούν εν δόξη και αφθαρσία. Σύμβολο της ανάστασης μας είναι τα κόλλυβα, της εσχατολογικής μας αφύπνισης από τον ύπνο του θανάτου.
Το όφελος των κολλύβων λοιπόν είναι το εξής: Τα μεν προσφερόμενα εις τιμήν και μνήμην αγίων μας δίδονται για αγιασμό και ευλογία και ανάμνηση ότι εκείνοι νίκησαν τον θάνατο της αμαρτίας και πρόκειται να αναστηθούν και να σταθούν στα δεξιά του Θεού εν ημέρα Κρίσεως. Τα κόλλυβα υπέρ των κεκοιμημένων έχουν διδακτικό σκοπό και ομολογιακό ύφος: πιστεύουμε και ομολογούμε με τα κόλλυβα του σίτου, την τελική ανάσταση των κεκοιμημένων και ευχόμαστε να αναστηθούν εν αφθαρσία.
Άξιζει να σημειωθεί, ότι το λειτουργικό βιβλίο της περιόδου αυτής, το γνωστό Τριώδιο, περιλαμβάνει μια ωραία ακολουθία για την ευλογία των κολλύβων προς τιμήν του αγ. Θεοδώρου. Η αντίληψη λοιπόν ότι «το Σάββατο των αγ. Θεοδώρων είναι το τρίτο ψυχοσάββατο», όπως αδαώς επικρατεί στις μέρες μας, είναι εντελώς αστήρικτη και εσφαλμένη. Ας αναλογιστούμε ότι το Σάββατο είναι ημέρα για τους κεκοιμημένους καθ’ όλο τον χρόνο, εκτός από το Σάββατο του Λαζάρου, το Μέγα Σάββατο, το Σάββατο της Διακαινησίμου (του Πάσχα), αλλά κι όταν συμπέσει Δεσποτική (του Χριστού) ή Θεομητορική (της Παναγίας) εορτή το Σάββατο.
Μπορούμε, επομένως, να προσφέρουμε κόλλυβα για τους κεκοιμημένους κάθε Σάββατο, με τις εξαιρέσεις που αναφέραμε, πέρα από τα δύο επίσημα Ψυχοσάββατα – της Απόκρεω και της Πεντηκοστής. Ας αφιερώσουμε αυτό το Σάββατο της Α’ εβδομάδος της Τεσσαρακοστής, τιμώντας τον Άγιο Θεόδωρο – κι όχι τους νεκρούς μας – για να έχουμε τις πρεσβείες του στον Θεό και να στοιχιζόμαστε στην αγιοπαράδοτη ευσέβεια της Εκκλησίας μας, που θέλει «πάντα ευσχημόνως και κατά τάξιν γινέσθω
Η Αγία της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, η Αγία Σοφία,η ασκήτρια της Κλεισούρας, είχε σε πολύ μεγάλη ευλάβεια την Υπεραγία Θεοτόκο!
Μόλο που κατα την θύραθεν παιδεία ήταν αγράμματη, ήταν πλούσια στην παδεία του Κυρίου, και γνώριζε από καρδίας πολλές προσευχές εκ των οποίων ιδιαίτερα αγαπούσε τους Χαιρετισμους της Παναγιας μας!
Όσοι την γνώρισαν αναφέρουν ότι συχνά την άκουγαν να σιγοψιθυρίζει κάτι, και όσοι με παρρησία ή και με άδολη αφέλεια την ρωτούσαν τι λέει, η Γερόντισσα με χαρά τους απαντούσε “Τους Χαιρετισμούς , παιδία, τους Χαιρετισμούς της Παναίας μας !”
Ένα από τα διακονήματα της ήταν και το να ανάβει τα καντήλια στα ξωκκλήσια πέριξ της Ιεράς Μονής όπου εγκαταβίωνε ! Μία ημέρα λοιπόν ξεκίνησε με μία ευλαβή πνευματική της θυγατέρα και ανέβηκαν 300 μέτρα σε μία απότομη πλαγία πάνω από την Μονή, για να ανάψουν τα καντήλια στο Ιερό Παρεκκλήσιο της Αγίας Τριάδος. Αφού λοιπόν άναψαν τα καντήλια, σκούπισαν το ξωκκλήσι και θυμίασαν πήραν βιαστικά το δρόμο της επιστροφής μιας και τα απειλητικά μαύρα σύννεφα στον ορίζοντα προμήνυαν σφοδρή καταιγίδα
Με το που βγηκαν από το Παρεκκλήσιο η Αγία Σοφία της Κλεισούρας ξεκίνησε να απαγγέλει – όπως ήταν εξάλλου η συνήθεια της – τους Χαιρετισμους της Θεοτοκου!
~ Ανέβασαν κάποτε στη σκήτη των πατέρων ένα δαιμονισμένο νέο, για να τον θεραπεύσουν με την προσευχή τους.
Εκείνοι όμως, από ταπείνωση, απέφευγαν. Πολύ καιρό βασανιζόταν έτσι ο δυστυχισμένος άνθρωπος, ώσπου κάποιος γέροντας τον λυπήθηκε, τον σταύρωσε με τον ξύλινο σταυρό που είχε στη ζώνη του, και έδιωξε το πονηρό πνεύμα.
-Αφού με βγάζεις από την κατοικία μου, του είπε εκείνο, θα μπω μέσα σου.
-Έλα, του αποκρίθηκε θαρραλέα ο γέροντας.
Έτσι μπήκε μέσα του το δαιμόνιο και τον βασάνιζε δώδεκα ολόκληρα χρόνια! Υπέμενε με καρτερία τον πόλεμο, αλλ’ αντιπολεμούσε κι εκείνος τον εχθρό με υπεράνθρωπη νηστεία και ακατάπαυστη προσευχή. Όλα αυτά τα χρόνια δεν έβαλε ούτε μια φορά στο στόμα του μαγειρευμένη τροφή!
Νικημένο τέλος το δαιμόνιο από τον ακατάπαυστο αγώνα, απομακρύνθηκε.
-Γιατί φεύγεις; το ρώτησε ο γέροντας. Εγώ πάντως δεν σε διώχνω.
-Με αφάνισε η νηστεία σου! κραύγασε εκείνο κι έγινε άφαντο.
Εν όψει της εθνικής επετείου αξίζει να φέρουμε στο προσκήνιο μαρτυρίες πίστεως αγωνιστών και ηρώων του 1821.
Επικεφαλής των ηρωικών κληρικών μαρτύρων του 1821 στέκεται ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄.
Τραγική ήταν η θέση του όταν επαναστάτησε η Ελλάδα. Έβλεπε ότι τον περίμενε το μαρτύριο. Πολλοί προσπαθούν να τον πείσουν να φύγει από την Κωνσταντινούπολη για να σωθεί. Αλλά ο «καλός ποιμήν» αρνήθηκε, ακολουθώντας τα ίχνη των γενναίων προκατόχων του. Είπε: «Με προτρέπετε εις φυγήν μάχαιρα θα διέλθη τας ρύμας της Κωνσταντινουπόλεως και λοιπών πόλεων των χριστιανικών Επαρχιών. Υμείς επιθυμείτε όπως εγώ μεταμφιεζόμενος καταφύγω εις πλοίον ή κλεισθώ εν οικεία οιουδήποτε ευεργετικού υμών Πρεσβευτού, ν’ακούω δε εκείθεν πως οι δήμιοι κατακρεουργούσι τον χηρεύοντα Λαόν. Ουχί! Εγώ διά τούτο είμαι Πατριάρχης, όπως σώσω το Έθνος μου, ουχί δε όπως απολεσθή τούτο διά της χειρός των Γενιτσάρων. Ο θάνατός μου ίσως επιφέρη μεγαλυτέραν ωφέλειαν παρά η ζωή μου. Σήμερον (Κυριακή των Βαΐων) θα φάγωμεν ιχθύς, αλλά μετά τινας ημέρας και ίσως και ταύτην την εβδομάδα οι ιχθύες θα μας φάγωσιν… Ναί, ας μη γίνω χλεύασμα των ζώντων. Δεν θα ανεχθώ ώστε εις τας οδούς της Οδησσού, της Κερκύρας και της Αγκώνος διερχόμενον εν μέσω των να με δακτυλοδεικτώσι λέγοντες: «ιδού έρχεται ο φονεύς Πατριάρχης». Αν το Έθνος μου σωθή και θριαμβεύση, τότε πέποιθα θα μου αποδώση θυμίαμα επαίνου και τιμών, διότι εξεπλήρωσα το χρέος μου… Υπάγω όπου με καλεί ο μέγας κλήρος του Έθνους και ο Πατήρ ο Ουράνιος, ο μάρτυς των ανθρωπίνων πράξεων».
Ο αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος, που είναι γνωστός με το όνομα Παπαφλέσσας είναι αυτός που άναψε την φλόγα της Επαναστάσεως στο Μωρηά.
Φλογερός στην πίστη, έκανε να ωριμάση ο άγουρος καρπός-η μεγάλη απόφασις του αγώνος και έλεγε: «Έλληνες, ποτέ μην ξεχνάτε το χρέος σε Θεό και σε πατρίδα! Σ’ αυτά τα δύο σας εξορκίζω ή να νικήσουμε ή να πεθάνουμε κάτω από τη σημαία του Χριστού!»
Άλλος, ο Ναύαρχος Ανδρέας Μιαούλης έγραφε στον Γεώργιον Κουντουριώτην τις παρακάτω υπέροχες γραμμές:
«Ας μη λείψη, παρακαλώ, και η Υμετέρα Εκλαμπρότης από του να συνεργήση εις το να γίνωσιν αι ανήκουσαι προς Κύριον προς εξιλέωσιν της θείας αυτού δικαιοσύνης ικεσίαι διά τας αμαρτίας και εμού του αναξίου και όλου του χριστεπωνύμου λαού… όπως συνοδευούσης της θείας αυτού Αγαθότητος, ενισχυθώσιν από την παντοδύναμον χάριν Του οι βραχίονες των Ελλήνων και ούτω κατατροπώσαντες διά του επί της ελληνικής σημαίας τιμίου Σταυρού και τους αισθητούς εχθρούς τούτους, αυτούς μεν υποχρεώσωμεν και άπαντας να ομολογώσι και να κηρύττωσι «Μέγας ο Θεός και η πίστις των Χριστιανών», ημείς δε δοξολογούντες να ψάλλωμεν το του προφητάνακτος «η δεξιά σου Κύριε δεδόξασται».
Ο δε Κωνσταντίνος Κανάρης με προσευχή ξεκίνησε για το κατόρθωμα στο λιμάνι της Χίου.
Όσο έλειπαν από το νησί, όλος ο κόσμος γονατιστός προσευχόταν για τη σωτηρία τους. Καί η επιστροφή τους στα Ψαρά με προσευχή ευχαριστήριο κατέληξε. Οι ιερείς με τα εξαπτέρυγα, οι προύχοντες και όλος ο λαός τον συνόδευσαν στον ναό του Θεού. Εκείνη η πομπή πάνω στο μικρό αλλά τρισένδοξο νησάκι, μας θυμίζει τα χρόνια, που οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες και οι χιλιοτραγουδισμένοι νικηταί ηρωικών αγώνων ανέβαιναν ταπεινοί προσκυνηταί στην Αγιά Σοφιά, για να ψάλουν «τη υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια». Τότε παρομοίως, ο θρυλικός μπουρλοτιέρης κατέθεσε στα πόδια της εικόνος της Θεοτόκου το στεφάνι του και έπεσε με το μέτωπο κατά γης προσκυνώντας προσευχόμενος και ευχαριστώντας από βάθους καρδιάς το Θεό. Κατόπιν εξομολογήθηκε, μετέλαβε των αχράντων Μυστηρίων και με ταπείνωσι και σεμνότητα απεσύρθη στο ήσυχο σπιτάκι του.
Αλλά και ο Γέρος του Μωρηά, ο Κολοκοτρώνης ευλαβείτο πολύ την Παναγία. Στα 1821 ξεκίνησε από την Καλαμάτα για την Τρίπολη.
Στα χωριά που περνούσε, χτυπούσαν οι καμπάνες, οι ιερείς έβγαιναν με τα εξαπτέρυγα, άνδρες, γυναίκες, παιδιά γονάτιζαν και έκαναν δεήσεις. Γρήγορα όμως ο πρώτος ενθουσιασμός έσβησε. Ο Αναγνωσταράς, ο Μαυρομιχάλης, ο Παπαφλέσσας τράβηξαν γι’ αλλού. Ο Κολοκοτρώνης απέμεινε κατάμονος με το άλογό του στην Καρύταινα. Τι θα έκαμνε; Τι θα μπορούσε να κάνη ένας μονάχος, ολομόναχος; Το παν! Όταν φλογίζη την καρδιά του η φλόγα της πίστεως. Αλλ’ ας αφήσουμε τον ίδιο το Γέρο να μας διηγηθή τι έκανε: «Έκατσα που εσκαπέτισαν με τα μπαιράκια τους, απέ εκατέβηκα κάτου˙ ήτον μια εκκλησιά εις τον δρόμον, η Παναγία στο Χρυσοβίτσι, και το καθησιό μου ήτο όπου έκλαιγα την Ελλάς». Σίμωσε, έδεσε το άλογό του σ’ ένα δέντρο, μπήκε μέσα, γονάτισε:
-Παναγιά μου, είπε, από τα βάθη της καρδιάς του, και τα μάτια του δάκρυσαν. Παναγιά μου, βοήθησε και τούτη τη φορά τους Έλληνες να ψυχωθούν. Έκανε το σταυρό του. Ασπάσθηκε την εικόνα της, βγήκε από το εκκλησάκι, πήδησε στ’ άλογό του κι έφυγε.
Λίγο πριν αρχίσει τον αγώνα στα Δερβενάκια είπε:
-Έλληνες, απόψε ήλθε η Παναγία και μου είπεν: «Η Παναγία, σκέπη, βοηθός και προστασία!» Μακάρι και σήμερα στην Παναγία να προσβλέπουμε και τούτη τη δέηση να λέμε: «Παναγιά μου ψύχωσε τους Έλληνες!».
Ακόμη, η Καπετάνισσα Μπουμπουλίνα είπε στους Προκρίτους και στους Δημογέροντες:
«Έχασα τον σύζυγόν μου. Ευλογητός ο Θεός! Ο πρεσβύτερος υιός μου έπεσε με τα όπλα ανά χείρας. Ευλογητός ο Θεός! Ο δεύτερος και μόνος υιός μου, 14ετής την ηλικίαν, μάχεται μετά των Ελλήνων και πιθανώς να εύρη ένδοξον θάνατον. Ευλογητός ο Θεός! Υπό το σημείον του Σταυρού θα ρεύση επίσης το αίμα μου. Ευλογητός ο Θεός! Αλλά θα νικήσωμεν ή θα παύσωμεν μεν ζώντες, αλλά θα έχωμεν την παρήγορον ιδέαν, ότι εν τω κόσμω δεν αφήσαμεν όπισθεν ημών δούλους τους Έλληνας».
Ιδού και τα επιβεβαιωτικά λόγια του στρατηγού Μακρυγιάννη:
«Οι αγωνισταί βάστηξαν την θρησκείαν του τόσους αιώνες με τους Τούρκους-και τους κάναν τόσα μαρτύρια και την βάσταξαν˙ και λευτέρωσαν και την Πατρίδα τους, αυτείνοι με την θρησκεία τους, οπού ήταν πεντακόσιοι Τούρκοι εις τον αριθμόν κι αυτείνοι ένας και χωρίς τ’αναγκαία του πολέμου και την μάθησιν οι περισσότεροι˙ και τ’άρματά τους δεμένα με σκοινιά. Καί η πίστι εις τον Θεόν-λευτέρωσαν την Πατρίδα τους
γενήθην ὡς ἀσκὸς ἐν πάχνῃ, τὰ δικαιώματά σου οὐκ ἐπελαθόμην. Ἐλέησόν με, Κύριε.