Ο Άγιος Φιλούμενος, κατάγονταν από το χωριό Ορούντα της επαρχίας Μόρφου. Ο Άγιος είχε και ένα δίδυμο αδελφό τον π.Ελπίδιο. Καλή παιδαγωγό και δασκάλα τους είχαν τη γιαγιά τους Λωξάντρα, η οποία τους ζητούσε να της διαβάζουν βίους αγίων. Ο πατήρ Ελπίδιος μετά από δώδεκα έτη διακονίας στα Ιεροσόλυμα συνέχισε τον εκκλησιαστικό του βίο σε διάφορα μέρη της Ορθοδοξίας, στην Αθήνα εφημέριος στον Έρυθρό Σταυρό, στο Λονδίνο, στην Οδησσό ,στην Κύπρο και εκοιμήθη στις 2 Δεκεμβρίου το 1983 στο Άγιο Όρος. Ο Άγιος Φιλούμενος παρέμεινε στα Ιεροσόλυμα για 45 συνεχή χρόνια, μέχρι το μαρτύριό του,έζησε αθόρυβα και ταπεινά. Στις 8 Μαΐου του 1979 μετατέθηκε στο Φρέαρ του Ιακώβ, όπου υπηρέτησε μέχρι το μαρτυρικό του θάνατο, την 29 Νοεμβρίου του ιδίου έτους.Εκεί αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα από φανατικούς Εβραίους που συνέχεια τον απειλούσαν ότι αν δεν εγκαταλείψει το Φρέαρ και πάρει τις εικόνες και τον Εσταυρωμένο να φύγει, θα τον σκοτώσουν. Εκείνος όμως απαντούσε ότι δε θα εγκαταλείψει ποτέ το Προσκύνημα, αλλά ότι ήταν έτοιμος ακόμα και να μαρτυρήσει, ως πιστός φύλακας αυτού. Το απόγευμα της 29ης Νοεμβρίου του 1979, ημέρα της μνήμης του Αγίου Μάρτυρος Φιλουμένου–του εν Αγκύρα μαρτυρήσαντος εν έτη 270- , φανατικοί σιωνιστές μπήκαν στο χώρο του Φρέατος του Ιακώβ και ενώ ο Άγιος τελούσε τον Εσπερινό, του επιτέθηκαν με τσεκούρι, τον κατακρεούργησαν και τέλος τον σκότωσαν. Το μαρτύριό του ήταν φρικτό, γιατί οι δήμιοί του τον χτύπησαν αλύπητα στο πρόσωπο όπου χαραξαν άγρια το σημείο του Σταυρού και του έκοψαν τα δάκτυλα του δεξιού του χεριού. Στη συνέχεια βεβήλωσαν την Εκκλησία και το Σταυρό και έριξαν μια χειροβομβίδα καταστρέφοντας το χώρο.
Είναι συγκλονιστική η μαρτυρία του π. Σωφρονίου Aγιοταφίτη, ο οποίος παρέλαβε το τίμιο λείψανο του Μάρτυρα για να το ντύσει και να το ετοιμάσει για την ταφή, ότι το σώμα του παρέμενε επί πέντε ημέρες μετά το μαρτύριό του ζεστό και εύκαμπτο. Όταν άρχισα να τον ντύνω -διότι οι άλλοι δεν μπορούσαν, δεν άντεχαν να τον βλέπουν από τις κακουχίες που είχε- του λέγω σαν να ήταν ζωντανός: Γέροντα μου, τώρα θα με βοηθήσεις να σε ντύσω, διότι βλέπεις είμαι μόνος μου. Όταν άρχισα και του έβαλα την φανέλα, το πρώτο χέρι αμέσως το εκατέβασε μόνος του. Όπως και το άλλο χέρι. Και τα πόδια ομοίως. Του μάζευα τα πόδια να του φορέσω τα ρούχα και όταν τελείωνα τα άπλωνε μόνος του. Στο αριστερό πόδι από κάτω, είχε κτύπημα με το τσεκούρι. Συγκλονιστική είναι επίσης η μαρτυρία του κατά σάρκα αδερφού του π. Ελπιδίου, που αν και χιλιόμετρα μακριά, γνώριζε μετά λεπτομερείας το μαρτύριο του αδελφού του Φιλουμένου στην Παλαιστίνη άκουε τους δαρμούς του και τον ίδιον να του φωνάζη: «Αδερφέ μου με σκοτώνουν προς δόξαν Θεού. Σε παρακαλώ μην αγανακτήσεις».
Η κηδεία έγινε στο ναό της Αγίας Θέκλας (στις 4 Δεκεμβρίου του 1979), παρόντων των Αγιοταφιτών πατέρων, συγγενών του Αγίου και πλήθους κόσμου, όχι μόνο ορθοδόξων αλλά και ετεροδόξων και μουσουλμάνων. Λίγο αργότερα έγινε και η ταφή του μάρτυρος στο κοιμητήριο της Αγιοταφικής αδελφότητας στην Αγία Σιών.Τέσσερα χρόνια αργότερα ανοίχθηκε ο τάφος του π. Φιλουμένου, για να γίνει ανακομιδή των οστών. Όλοι τότε οι παρευρισκόμενοι αντίκρυσαν ένα εξαίρετο και θαυμαστό θέαμα. Το σώμα του ήταν ανέπαφο και ευωδίαζε. Ξανακλείσανε τον τάφο μέχρι τα Χριστούγεννα του 1984 μ.Χ., οπότε κατά την κηδεία του αρχιεπισκόπου Πέλλης Κλαυδίου ανοίχθηκε και πάλι. Το σώμα συνέχισε να είναι αναλλοίωτο και να ευωδιάζει. Η Εκκλησία τον τιμά ως Άγιο την 29η Νοεμβρίου και το ευωδιάζον και θαυματουργό σκήνωμά του βρίσκεται εντός του νέου τρισυπόστατου μεγαλοπρεπούς Ιερού Ναού που χτίστηκε στο Φρέαρ του Ιακώβ, επ’ ονόματι της Αγίας Φωτεινής της Σαμαρείτιδας, του Αγίου Φιλουμένου και του Αγίου Ιουστίνου.
Απολυτίκιον Αγίου Φιλουμένου του Φρέατος του Ιακώβ. Ήχος α΄. Της ερήμου πολίτην.
Της Ορούντης τον γόνον,
νήσου Κύπρου το βλάστημα και ιερομάρτυρα νέον Ιακώβ θείου Φρέατος,
Φιλούμενον τιμήσωμεν, πιστοί, ως πρόμαχον της πίστεως ημών,
και αήττητον οπλίτην Χριστού της αληθείας, πόθω κράζοντες
δόξα τω σε δοξάσαντι Χριστώ,
δόξα τω σε αφθαρτίσαντι,
δόξα τω σε ημίν χειραγωγόν προς πόλον δείξαντι!
Της Ορούντης τον γόνον,
νήσου Κύπρου το βλάστημα και ιερομάρτυρα νέον Ιακώβ θείου Φρέατος,
Φιλούμενον τιμήσωμεν, πιστοί, ως πρόμαχον της πίστεως ημών,
και αήττητον οπλίτην Χριστού της αληθείας, πόθω κράζοντες
δόξα τω σε δοξάσαντι Χριστώ,
δόξα τω σε αφθαρτίσαντι,
δόξα τω σε ημίν χειραγωγόν προς πόλον δείξαντι!
Μεγαλυνάριον.
Χαίροις, της Ορούντης σεπτός βλαστός, χαίροις, νήσου Κύπρου πολυτίμητος θησαυρός, χαίροις, Εκκλησίας της Μόρφου ωραιότητης, Φιλούμενε, μαρτύρων νέων υπόδειγμα
Χαίροις, της Ορούντης σεπτός βλαστός, χαίροις, νήσου Κύπρου πολυτίμητος θησαυρός, χαίροις, Εκκλησίας της Μόρφου ωραιότητης, Φιλούμενε, μαρτύρων νέων υπόδειγμα