Οι νεομάρτυρες Δημήτριος και Παύλος
Πολιούχοι της Τρίπολης
Οι νεομάρτυρες Δημήτριος και Παύλος τιμώνται ως Πολιούχοι και προστάτες της Τρίπολης στις 22 Μαΐου, όπου γίνεται πάνδημος λιτανεία της εικόνας και των Αγίων Λειψάνων των. Ο επίσημος εορτασμός καθορίστηκε με το Β.Δ. της 12-11-1952.
Την Παραμονή της εορτής τελείται Μέγας Αρχιερατικός Εσπερινός στον Ιερό Ναό του Προφήτη Ηλία, όπου συμπροσεύχονται οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες που έχουν προσκληθεί γι αυτό. Στον Ιερό Ναό του Προφήτη Ηλία έχουν μεταφερθεί τα λείψανα των Νεομαρτύρων από την Ιερή Μονή Βαρσών.
Ανήμερα της Εορτής το πρωί ψάλλεται ο Όρθρος και στη συνέχεια τελείται Αρχιερατικό Συλλείτουργο. Αργά το απόγευμα ψάλλεται Αρχιερατικός Εσπερινός και αμέσως μετά (8:15 μ.μ) ξεκινά η Λιτανεία από τον Ιερό Ναό του Προφήτη Ηλία. Της Λιτανείας προηγούνται: η Στρατονομία, η Ελληνική Αστυνομία, οι μαθητές και μαθήτριες των Σχολείων της Τρίπολης, η φιλαρμονική του Δήμου, εθελόντριες Αδελφές του Ερυθρού Σταυρού, Πρόσκοποι και Οδηγοί. Ύστερα οι σημαίες των
Σωματείων, οι Άνδρες της Αεροπορίας, η Στρατιωτική Μουσική, οι Φανοί, τα Λάβαρα, τα Εξαπτέρυγα των Ιερών Ναών της Πόλης με τον Τίμιο Σταυρό και ακολουθούν οι Ψάλτες ο Κλήρος η Ιερή Εικόνα, τα Λείψανα των Νεομαρτύρων και ύστερα οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες. Κατόπιν ακολουθούν οι Πολιτικές, Στρατιωτικές, Δικαστικές, Εκπαιδευτικές Αρχές της Τρίπολης, οι Πρόεδροι και τα Συμβούλια αναγνωρισμένων Συλλόγων, Σωματείων, Ιδρυμάτων και ο ευσεβής Λαός.
Η Πομπή περνά από την πλατεία Άρεως και μέσω της οδού Τάσου Σεχιώτη (πρ. Κένεντυ) φτάνει στον Ιερό Ναό του Αγίου Οσιομάρτυρος Παύλου και γίνεται δέηση. Ύστερα περνά από την Πλατεία Πετρινού και την οδό Νεομάρτυρος Δημητρίου. Φτάνει στον Ιερό Ναό του Αγίου, όπου αναπέμπεται δέηση. Στη συνέχεια στην οδό Γρηγορίου Ε', στην πλατεία Κολοκοτρώνη, στη Γεωργίου Α', στην πλατεία Αγ. Βασιλείου, όπου γίνεται δέηση υπέρ των ψυχών των Αρχιερέων, Ιερέων, Ιερομονάχων, Ιεροδιακόνων, μοναχών και πάντων των ενθάδε κειμένων ορθοδόξων χριστιανών Τριπολιτών. Έπειτα περνά από την Εθνικής Αντίστασης, τη Δημητρακοπούλου, την Πλατεία Άρεως όπου αναπέμπεται επιμνημόσυνη δέηση στον Ανδριάντα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και επιστρέφει στον Προφήτη Ηλία όπου γίνεται η Απόλυση.
Τα λείψανα παραμένουν στον Ιερό Ναό του Προφήτη Ηλία μέχρι το βράδυ της 24ης Μαΐου.
Νεομάρτυρας Δημήτριος
Ο Άγιος Δημήτριος καταγόταν από τη Χώρα Τριφυλίας του νομού Μεσσηνίας. Οι γονείς του ήταν πτωχοί, αλλά πολύ ευσεβείς. Έμεινε ορφανός από μητέρα σε πολύ μικρή ηλικία και αναγκάστηκε να φύγει από την πατρίδα του με τον μικρό του αδερφό και να εγκατασταθεί στην Τρίπολη για καλύτερη τύχη. Εκεί δούλεψε σε κάποιον Τούρκο, ο οποίος τον έκανε Μωαμεθανό, αρνούμενος την Χριστιανική του Πίστη. Ο Δημήτριος δεν άργησε να καταλάβει το λάθος του και γρήγορα μετάνιωσε για την πράξη του. Εγκατέλειψε τον Τούρκο και την Τρίπολη και πήγε στη Σμύρνη και τη Μαγνησία, πόλεις της Ιωνίας και από εκεί στην Κυδωνία και στη Χίο.
Ύστερα από μετάνοια, προσευχή, εξομολόγηση και με φλογερή πίστη στο Χριστό, δίδαξε το λόγο του Θεού στις πόλεις απ' όπου πέρασε. Όταν ένιωσε πλέον δυνατός, επέστρεψε στην Τρίπολη. Εξομολογήθηκε στον ιερομόναχο του ναού του Αγίου Νικολάου και μετέσχε των αχράντων μυστηρίων, παίρνοντας έτσι τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Κατόπιν πήγε στην αγορά της πόλης όπου διακήρυξε το λόγο του Θεού. Άδικα οι άπιστοι και κυρίως εκείνος στον οποίον είχε δουλέψει ο Δημήτριος, με υποσχέσεις και δώρα προσπάθησαν να του αλλάξουν γνώμη.
Αμετακίνητος στην πίστη του και αφού ομολόγησε τρις το όνομα της Αγίας Τριάδας, αποκεφαλίσθηκε την Τρίτη,14η Απριλίου 1803.
Νεομάρτυρας Παύλος
Ο οσιομάρτυρας Άγιος Παύλος γεννήθηκε το 1785 στο Σοποτό των Καλαβρύτων από ευσεβείς γονείς. Βαπτίστηκε παίρνοντας το όνομα Παναγιώτης. Έμαθε την τέχνη του υποδηματοποιού εξασφαλίζοντας έτσι τα απαραίτητα για να ζήσει. Επλανήθη όμως και αρνήθηκε την πίστη του ασπαζόμενος τον Μωαμεθανισμό. Γρήγορα κατάλαβε το παράπτωμά του, εγκατέλειψε τον τόπο του και πήγε στο Άγιο Όρος. Εκεί έγινε μοναχός, μετονομαζόμενος σε Παύλος, στη μονή της Μεγίστης Λαύρας ζώντας ως ασκητής με νηστεία και προσευχή.
Αργότερα γύρισε στην πατρίδα του και από εκεί στο Ναύπλιο όπου διακήρυξε με όση δύναμη είχε το λόγο του Θεού. Κατόπιν ομολόγησε την Πίστη του στο Χριστό στην Τρίπολη, όπου είχε μεταβεί. Εκεί τον συνέλαβαν και εθανατώθη με αποκεφαλισμό την Τετάρτη 22 Μαΐου1818.
Απολυτίκιον
Της Τριπόλεως δόξα
και θερμοί αντιλήπτορες,
αθλήσαντες εν ταύτη
Νεομάρτυρες ώφθητε,
Δημήτριε γενναίε αθλητά
και Παύλε των Μαρτύρων μιμητά
δια τούτο
την αγίαν μνήμην υμών
τιμώντες, ανακράζομεν.
Δόξα τω ενισχύσαντι υμάς,
δόξα τω στεφανώσαντι,
δόξα τω ενεργούντι δι' υμών
πάσιν ιάματα.